پوسيدگي دندان
شايد ندانيد پوسيدگي دندان پس از آنفلوآنزا شايع ترين بيماري در سراسر جهان است.
پوسيدگي دندان عارضه اي است که تعداد کمي از افراد به آن مبتلا نشده اند. به بيان ديگر بسياري از مردم تجربه دندان درد ناشي از پوسيدگي دندان را دارند. نکته اين جاست که بيماري هاي دهان و دندان که در حال حاضر در بسياري از کودکان هم مشاهده مي شود قابل پيش گيري است و رعايت بهداشت دهان و دندان از دوران کودکي بهترين راه مقابله با اين دسته از بيماري هاست.
با اين که اطلاعات و آگاهي مردم درباره اهميت بهداشت دهان و دندان نسبت به گذشته افزايش چشمگيري يافته است اما هنوز بعضي از والدين تصور مي کنند اهميت دندان هاي شيري کمتر از دندان هاي دايمي کودک است و نسبت به پوسيدگي دندان هاي شيري بي توجه هستند.
در اين باره با دکترغزاله ابوالفتحي، متخصص دندان پزشکي کودک و نوجوان گفت وگويي کرده ايم که در ادامه مي آيد.
يکي از مهم ترين دلايل افزايش پوسيدگي دندان در ميان کودکان نوع تغذيه است. به عنوان مثال آجيل يکي از ميان وعده هاي غذايي بچه ها بود که برخلاف تصور عموم مردم اگر با دندان شکسته نشود، نه تنها آسيبي به دندان نمي زند بلکه ضدپوسيدگي است. آجيل حالت قليايي دارد و توصيه مي شود بچه ها پس از خوردن شيريني يا شکلات براي خنثي کردن محيط اسيدي دهان، يک مغز پسته يا بادام بخورند. در صورتي که امروز بچه ها به خوردن آجيل تمايل کمي نشان مي دهند و بيشتر چيپس، پفک و شيريني و شکلات دوست دارند. در واقع تغذيه کودکان به طور کلي تغيير پيدا کرده است و آن ها به مصرف تنقلات ناسالم تمايل زيادي دارند.از سوي ديگر بسياري از کودکان در حال حاضر داراي دندان گچي هستند. يعني لکه هاي سفيدي روي دندان هايشان وجود دارد.
اين در حالي است که در کتاب هاي علمي آمده است که تعداد کودکان مبتلا به اين عارضه فقط بايد ۱۰ درصد باشد. علت اين عارضه تا حد زيادي ژنتيکي است اما اين که چرا تعداد زيادي از کودکان به اين عارضه مبتلا هستند هنوز مشخص نيست. شايد بتوان گفت منشورهاي مينايي نسبت به گذشته سست تر شده است و دندان هاي نسل جديد استحکام کمتري دارد. علاوه بر تغذيه و ژنتيک نوع غذا خوردن هم در استحکام دندان ها نقش دارد. در حال حاضر حتي اگر کودک دندان داشته باشد والدين به او غذاهاي نرم يا له شده مي دهند، در صورتي که در گذشته بچه ها از دندان هاي خود استفاده مي کردند. استخوان دست مي گرفتند و با دندان گوشت را جدا مي کردند يا ميوه ها را گاز مي زدند. اين کارها باعث تقويت و محکم تر شدن دندان کودک مي شود اما امروزه والدين بدون توجه به اين مهم، غذاهاي نرم، له شده، آبکي و چسبنده به کودک مي خورانند و گمان مي کنند زحمت کودک را کم مي کنند. واقعيت اين است که هر قدر کودک از دندان هاي خود بيشتر استفاده کند، دندان هاي محکم تري خواهد داشت. از طرفي عادت هاي خوبي مثل غرغره کردن با نمک قبل از خواب از يادها رفته است و شايد همين عادت باعث پوسيده نشدن دندان ها در گذشته بود. در حال حاضر با وجود انواع مختلف مسواک ها، کمتر از آن استفاده مي شود و بچه ها تمايلي به مسواک زدن ندارند. البته نمي توان اين واقعيت را ناديده گرفت که در گذشته پوسيدگي دندان حتي در کودکان درمان نمي شد و دندان بلافاصله کشيده مي شد. اهميت دندان هاي کرسي در رشد کودک
دکترابوالفتحي با اشاره به اين که متاسفانه بسياري از والدين از اهميت دندان هاي کرسي در رشد و نمو کودک آگاه نيستند، تاکيد مي کند: دنداني که قرار است تا ۱۲ سالگي براي کودک کار کند اگر در ۵، ۶ يا ۷ سالگي کشيده شود باعث کم خوراکي، بدخوراکي و حتي سوءتغذيه کودک مي شود زيرا کودک دندان مهمي را که براي جويدن به آن نياز دارد، از دست داده است و چون نمي تواند غذاها را خوب بجود، کم کم بعضي غذاها را پس مي زند، بدغذايي مي کند و اشتهايش را از دست مي دهد. هر قدر تعداد دندان هاي کشيده شده کودک در سنين پايين بيشتر باشد احتمال اين که وي به اختلال رشد دچار شود، بيشتر است. اين درحالي است که بيشتر والدين علت اين قبيل بد خوراکي يا بي اشتهايي را نمي فهمند و آن را به حساب تغيير خلق و خو و طبع کودک مي گذارند.بنابراين پوسيدگي دندان کرسي کودک را بايد جدي گرفت و آن را درمان کرد. در مواردي کودکي که به علت پوسيدگي مراجعه مي کند و درمان مي شود، بلافاصله شروع به قدکشيدن مي کند و رشد مي کند. اين امر نشان مي دهد که پوسيدگي دندان تا چه اندازه در رشد کودک نقش دارد، امري که در مورد بزرگسالان صادق نيست. بنابراين از آنجا که کودک در حال رشد است پوسيدگي دندان هاي شيري ممکن است باعث اختلال رشد شود.اين دندان پزشک ادامه مي دهد: در مواردي که کودک چندين دندان پوسيده دارد که قابل درمان نيست، آن ها را مي کشيم و پلاک فانک شنال يا «دست دندان» که شبيه دندان مصنوعي بزرگسالان است، در اختيار وي قرار مي دهيم که هم بتواند غذا بخورد و هم صورتش به علت نبود دندان تغيير شکل پيدا نکند و فک کوچک نشود.البته مشکلاتي براي کودک به وجود مي آيد يعني بايد شب ها آن را بردارد و مثل دندان مصنوعي صبح ها آن را بگذارد.نکته اين جاست که بسياري از والدين بي توجه به اهميت دندان کرسي اصرار مي کنند که دندان پزشک دندان پوسيده را بکشد؛ در صورتي که دندان قابل درمان به هيچ عنوان کشيده نمي شود به خصوص در مورد کودکان. زيرا کودک به آن دندان تا زمان رويش دندان هاي سالم نياز جدي دارد. دندان، عضوي از اعضاي بدن است و نبايد براي کشيدن آن اصرار کرد.
اين دندان پزشک کودک و نوجوان درباره شکايت والدين از بچه ها به دليل امتناع از مراجعه به دندان پزشکي مي گويد: اين شکايت بسيار قديمي است و البته قابل قبول نيست. از والديني که مي گويند کودک از آمدن به دندان پزشکي امتناع مي کند، بايد پرسيد آيا در مورد مراجعه به ساير پزشکان هم منفعلانه عمل مي کنند يا قاطعانه کاري که به صلاح کودک است، انجام مي دهند. بايد کودک را به هر نحو ممکن به مطب دندان پزشکي آورد، او را با اين محيط آشنا کرد، از مشاور کمک گرفت و آنچه به صلاحش است، انجام داد. براي بچه هايي که همکاري کمي با دندان پزشک دارند، روش هايي وجود دارد که مي توان از آن ها استفاده کرد. مثل استفاده از چند پرستار که آموزش ديده هستند و در مواردي هم استفاده از بيهوشي به ويژه در مورد کودکاني که بيش از ۷ يا ۸ دندان پوسيده دارند.
اهميت فلورايد تراپي
فلورايد تراپي که در مطب توسط متخصص انجام مي شود يکي از بهترين روش ها براي پيشگيري از پوسيدگي دندان کودکان است. ژل فلورايد باعث مي شود منشورهاي مينايي کاملا فلورايد را به خود جذب کند و اين امر مانع از پوسيدگي دندان مي شود. فلورايد تراپي بايد به طور مرتب هر ۶ماه يک بار انجام شود و کودک هم بهداشت دهان و دندان خود را رعايت کند.دکتر ابوالفتحي به والدين توصيه مي کند، اگر پس از خوردن شيريني و شکلات کودک نمي تواند مسواک بزند بهتر است کمي آب بنوشد تا شيريني از سطح دندان شسته شود. ۲۰دقيقه پس از جويدن شيريني و شکلات ميکروب هاي دهان اسيد توليد مي کند و توليد اسيد اولين خش هاي مينايي را به وجود مي آورد. در اين زمينه مي توان پسته يا گردو مصرف کرد تا سطح دندان تميز شود.
ميکروب ها از طريق قاشق مشترک به دهان کودک منتقل مي شود
ميکروب هايي که باعث پوسيدگي دندان مي شود از طريق قاشق مشترک و آب دهان وارد دهان کودک شده و باعث پوسيدگي مي شود. دکتر غزاله ابوالفتحي دندان پزشک با بيان اين مطلب به خراسان مي گويد: بسياري از والدين نمي دانند که فوت نکردن غذاي کودک يا استفاده نکردن از قاشق مشترک و توجه به نکاتي مثل اين موضوعات در پيشگيري از پوسيدگي دندان کودک نقش بسيار زيادي دارد. نکته ديگر اين که پيشرفت پوسيدگي دندان شيري سريع تر از دندان دائمي است و همان طور که بدن کودک در مقابل ويروس ها ضعيف تر است، دندان ها هم استحکام و مقاومت کمتري دارد. فاصله بين دندان و عصب کودکان حداکثر ۲ تا 2.5ميلي متر است، بنابراين پوسيدگي دندان هاي شيري به سرعت عصب را درگير مي کند و مشکلاتي را به وجود مي آورد. خراسان - مورخ سه‌شنبه 1390/12/23 شماره انتشار 18078
