مراقب گل‌هاي پژمرده زندگي خود باشيد

چه کنم تا کودکم بعد از طلاق کمتر صدمه ببيند؟
بيشتر زوجيني که از يکديگر جدا شده اند از آثار سوء طلاق بر کودکشان آگاهند و همواره در پي يافتن راهي براي کاهش اين آسيب هستند، راهکارهايي که در ادامه مي خوانيد، به شما در اين باره کمک مي کند:
به سوالات فرزندتان با صبر و حوصله پاسخ دهيد: بسياري از والدين در ماه هاي اول بعد از طلاق آنقدر با خود درگيرند که کودک خود را ناديده مي گيرند و از کنار سوال هاي مهمي که نشانگر نگراني او از جدايي والدينش است رد مي شوند. مادري در يک جلسه مشاوره در جواب سوال کودک خود که «چرا بابا از پيشمون رفت؟ آيا توهم يک روز از من جدا مي شي؟!»، پاسخ داد: «تو هنوز خيلي بچه اي؛ اين چيزارو نمي فهمي»! از ياد نبريد که پاسخ دادن صادقانه به سوال هاي ريز و درشت کودک درباره طلاق، مي تواند ترس هاي او از اين که پدر يا مادر روزي خود او را هم ترک خواهند کرد از بين ببرد. همواره به فرزندتان يادآور شويد که: «درسته که احساسات من و بابات نسبت به هم عوض شده ولي معنيش اين نيست که احساسات ما به تو هم عوض شده». با پاسخ دادن صبورانه به سوالات، فرزند شما اطمينان خاطر مي يابد که در رابطه او با پدر يا مادر کوچک ترين خللي وارد نخواهد شد.

براي او فرصت گفت وگو ايجاد کنيد تا از احساساتش حرف بزند: گفت وگوي بين والد و فرزند بايد زماني باشد که فقط خودتان دو تا هستيد و قرار است با هم چاي بنوشيد، ميوه بخوريد يا بازي کنيد نه زماني که مشغول رانندگي، آشپزي يا... هستيد. به فرزندتان اطمينان بدهيد هر آنچه بيان مي‌کند از نظر شما قابل احترام و شنيدن است. ممکن است کودک حين ابراز احساساتش، خشمگين، غمگين و مضطرب باشد ولي شما با در آغوش گرفتن او بگذاريد بيان احساساتش را تا آنجا که تمايل دارد ادامه دهد. هرگز درباره احساساتش قضاوت و داوري نکنيد. تعدادي از کودکان مدت ها بعد از طلاق احساساتي نظير خشم را به يکي از والدين با بيان چنين جمله اي نشان مي دهند: «همش تقصير تو بود که مامان از ما جدا شد». والديني که سريعا در مقابل فرزندشان گارد مي گيرند و مثلا مي گويند: «حرفات مسخره است! تو هم شبيه همون مامانت هستي!»، دست به قضاوت و پيش داوري درباره کودک خود مي زنند و باعث مي شوند کودک احساساتش را سرکوب کند که اين مسئله براي کودکان طلاق آسيب هاي جبران ناپذيري به دنبال دارد که در دوره هاي نوجواني نمود بيشتري پيدا خواهد کرد.
کودک را با دلايل جدايي خود آشنا کنيد و به او اطمينان دهيد که مقصر و مسبب جدايي شما نبوده است: کودکان به خصوص در سنين 3 تا 7 سالگي داراي افکاري هستند که ماهيت خود محوري دارد و خودشان را در مرکز تمام اتفاقات زندگي قرار مي دهند. به همين دليل در تصوراتشان، خود را مقصر اصلي طلاق فرض مي کنند و دائم در حال سرزنش خود هستند. کودک شما در اين سنين تصور مي کند: «شايد اگر بابا رو مجبور به خريدن دوچرخه نمي کردم، اون از مامان جدا نمي شد»، يا مثلا «اگر خودم به تنهايي دستشويي مي رفتم و مدام مامان رو صدا نمي کردم، اون تنهامون نمي گذاشت». در اين شرايط بايد براي کودک توضيح دهيد که جدايي شما هيچ ارتباطي به او و رفتارهايش ندارد.

مشاجره و کشمکش ممنوع: متاسفانه برخي از زوجين حتي بعد از جدايي هم به کينه ورزي، نفرت و انتقام جويي خود پايان نمي دهند و تلاش مي کنند تا هر کاري که از دستشان بر مي آيد براي انتقام از طرف مقابل انجام دهند. اين افراد بايد بدانند در اين شرايط قرباني اصلي فرزندشان خواهد بود. آن دسته از زوجيني که تصور مي کنند با گرفتن حق حضانت و سرپرستي کودک برنده نهايي بازي قدرت هستند بدانند که با اين سطح از خودخواهي، خطرات زيادي در کمين کودک شان قرار دارد. به خصوص اگر فرزندتان والد ديگر خود را واقعا دوست داشته باشد.

نبايد کودک را به جهت گيري عليه والد ديگر واداشت: کشيدن کودک به سوي خود و متنفر کردن او از والد ديگرش کاري درست ولي البته سخت هم نيست. کافي است به او بگوييد که «مادرت ما را ترک کرد چون خودخواه بود و خانواده و دوستانش را بيشتر دوست داشت!!». اگر چه شايد خوشحال باشيد که در حال شست و شوي مغزي کودکتان هستيد و با اين کار مي توانيد براي هميشه فرزندتان را از آنِ خود کنيد اما فراموش نکنيد اگر کودک شما بخواهد تصميمي منفي عليه والد ديگر اتخاذ کند، دچار کشمکش دروني مي شود؛ زيرا تصويري که شما از پدر يا مادرش ارائه مي دهيد با نگاه او نسبت به آن والد متفاوت است. جالب است بدانيد که بسياري از کودکان از همين زمان دروغگويي و فريبکاري را ياد مي گيرند. يعني دقيقا از زماني که دوست دارند هم پدر را داشته باشند و هم مادر را اما خواسته هاي غيرمنطقي شما عرصه را بر آنان تنگ مي کند.
براي تربيت و سلامت فرزندتان حتما با همسر سابقتان هماهنگ باشيد : گاهي اوقات کودکان کم سن و سال مجبور مي شوند تحت شرايط قانوني فقط با يکي از والدين خود زندگي و ديگري را در طول هفته يا ماه ملاقات کنند. در اين حالت تصميم گيري، بايد با توجه به مصلحت و خواست فرزند باشد نه بر اساس خواست والدين يا استفاده از اهرم حقوقي و قانوني. بسيار اتفاق مي افتد که مثلا حضانت بچه با پدر است، اما کودک عاجزانه تمنا دارد که ساعات بيشتري را در کنار مادرش بگذراند. بهتر است خود را در موقعيت او قرار دهيد و موضوع را از ديد او ببينيد، آنگاه بهتر مي فهميد که چرا آن کودک به توجه و نزديکي بيشتر با والد ديگر خود احتياج دارد. همچنين براي رفت و آمد کودک به مدرسه، کلاس هاي فوق برنامه، ديدار از مادربزرگ و ديگر فعاليت هاي او، بايد با يکديگر برنامه ريزي دقيق داشته باشيد؛ مثلا چه کسي بچه را در چه روز و ساعتي به مدرسه ببرد و چه کسي او را از باشگاه ورزشي برگرداند.

از سپردن بچه به ديگران جدا خودداري کنيد: در بسياري از موارد زن و شوهر پس از جدايي وارد بازار کار مي شوند تا چنانچه حضانت بچه با آن هاست، راحت تر از عهده تامين معاش کودک خود برآيند. در چنين شرايطي کودک تحت تاثير هرکسي که در منزل حضور دارد تربيت مي شود. گاهي مادربزرگ، گاهي پدربزرگ، عمه، خاله، دايي، زن عمو، بچه هاي همسايه و... . از آنجا که کودک در اين شرايط مطابق با قوانين و قواعد مشخص رشد نمي کند در نتيجه به زودي در ساده ترين امور زندگي خود هم سردرگم و در تشخيص ارزش هاي خوب از بد ناتوان مي شود و در آينده با حضور در اولين محيط هاي اجتماعي قانونمند نظير مدرسه و... ، قادر به رعايت قوانين نخواهد بود و رفتارهاي ضد اجتماعي نظير پرخاشگري، کتک کاري، قلدري، بد دهني ، فحاشي و ...از خود نشان خواهد داد./خراسان