بازی با کودک را جدی بگیرید!/ آنچه از بازی درمانی نمی‌دانید

عده بسیاری از والدینِ کودکان به بازی صرفا به عنوان یک سرگرمی نگاه می کنند و به نوعی آن را وسیله ای می پندارند تا کودک خود را با آن مشغول سازد اما این تمامی واقعیت نیست به واقع بازی کودکانه یکی از مولفه های تاثیر گذار در تکوین فکری و شخصیتی آنها نیز به شمار می رود که گاه خاصیت های درمانی نیز در آن نهفته است.

صدیقه نوبهار، روانشناس و کارشناس امور خانواده،در گفتگو با باشگاه خبرنگاران، در تشریح معنا و مفهوم بازی درمانی و فرآیند تاثیرگذاری واثر بخشی آن اظهار کرد: استفاده از روش ها و تکنیک های خاص برای رفع مشکلات و برخی از اختلالات روحی و روانی کودکان بازی درمانی نامیده می شود.

وی افزود: به واقع در این شرایط،محیطی که قرار است درآن ، بازی ، جنبه عملیاتی به خود گیرد به مثابه بستری عمل می کند که کودک با آن ارتباط برقرار می کند و در چنین موقعیتی ذهن و جسم کودک برای مدیریت بازی فعال می شود.

نوبهار گفت: البته بازی درمانی مستلزم اصول و شرایط خاص به خود است و لزوما هر بازی جنبه درمانی ندارد و با لحاظ کردن تکنیک هایی خاص،جنبه های درمانی در آن تقویت و محقق می شود.

این روانشناس و کارشناس امور خانواده عنوان کرد:تمرکز کودک ،نورکافی،وسعت اتاق،ادوات بازی، نحوه تعامل بازیگردان با او و نوع قوانین بازی از مولفه هایی است که در صورت برخوردار شدن از استاندارد ها و الزاماتِ لازم،جنبه های درمانی پیدا می کنند.

وی افزود: مدت زمان بازی نیز بر اساس سن کودک متفاوت است و از 15 دقیقه تا 60 دقیقه متغیر خواهد بود و یکی از نکات حائز اهمیت در این فرایند معطوف به این موضوع می شود که کودک باید از زمان خاتمه بازی مطلع شود.

نوبهار در تشریح بیماری ها و نارسایی هایی که از طریق بازی درمانی رفع و درمان می شود،گفت: برخی از افسردگی ها،بیش فعالی،اضطراب ها،اختلالات اوتیسمی و عقب ماندگی های ذهنی از طریق بازی درمانی کاهش می یابد و در مواقعی با اثرات بهبودی محسوس و قابل توجهی همراه می شود.

وی افزود:بطور معمول خاصیت درمانی بازی هایی که از این جنبه(درمانی)مثمر ثمر هستند تا سن 10 سالگی اثربخش است اما در کودکان عقب مانده ذهنی با عنایت به کندی رشد فکر،تعقل و شخصیت،تا سن 15 سالگی نیز تاثیر گذاری خود را به همراه دارد.

این روانشناس و کارشناس امور خانواده عنوان کرد:در چنین روش درمانی،تخصص درمانگر و آشنایی او به فنون بازی درمانی بسیار حائز اهمیت است و باید از صبر و حوصله کافی و جذابیت لازم برای علاقه مند کردن کودک به ادامه بازی برخوردار باشد.

وی افزود:بازه زمانِی بازی درمانی از 1 ماه تا 15 ماه متغیر است و معمولا برای کودکان 1 تا 6 ساله(1 تا 4ماه)،برای کودکان 6 تا  8 ساله(1 تا 6 ماه)،8 تا 10 ساله(1 تا 12 ماه)و پس از آن تا 15 ماه فرآیند زمانی درمانی مدنظر قرار می گیرد.

نوبهار عنوان کرد: گفتار درمانی یکی دیگر از روش هایی است که در فرآیند بازی درمانی موثر واقع می شود و باید در نظر داشت که به فراخور مشکل و اختلالات کودک نوع بازی و نوع گفتار متفاوت است.

وی افزود: به عنوان مثال،کودکی که در سوگ از دست دادن پدر و مادر خویش دچار افسردگی شده است آمادگی و استعداد بسیاری برای وابستگی دارد و برای کنترل و ایجاد بازدارندگی از این وابستگی در گوران مشکلات عاطفی او،باید یکی از شخصیت های فعال در فرآیند بازی،نقش پدر و مادری را ایفا کند که مقرر است مدتی به مسافرت برود.

این روانشناس و کارشناس امور خانواده گفت:چنین تکنیک هایی کمک می کند تا ذهن و اندیشه کودک برای فاصله گرفتن و جدایی آمادگی پیدا کند.

نوبهار یادآور شد: علم بازی درمانی،تخصصی حائز اهمیت است که نمی توان در قالب یک گزارش خبری به زوایای پیدا و پنهان آن پرداخت و در واقع به فراخور شخصیت کودک،محیط بازی،امکانات موجود،نوع اختلال،شرایط و خواستگاه خانوادگی کودک،تکنیک ها متغیر است.