ضرورت درمان وسواس
میگنا: عطا اسلامی، روانشناس فعال در حوزه درمان وسواس (شهر كرمان) گفت: وسواس های فکری شامل افکار، تصورات یا تکانه های مکرر و پایداری است که ناخواسته و مزاحم هستند و در بیشتر افراد اضطراب یا ناراحتی چشمگیری ایجاد می کند. در حالی که وسواس های عملی رفتارها یا اعمال ذهنی مکرری هستند که شخص احساس می کند باید در واکنش به یک وسواس فکری یا مطابق قواعد سفت و سختی، مانند شستشو ، مرتب کردن اشیاء، بازبینی و وارسی، دعا کردن، شمارش اشیا، تکرار واژه ها پیش خود و... آن را انجام دهد.
ممکن است فرد از راه برخی افکار و راه های دیگر مانند اجرای یک وسواس عملی اقدام به نادیده انگاری یا بازداری افکار، تکانه ها یا تصورات کند. وسواس های فکری و عملی بسیار وقت گیرند و ممکن است ساعت های زیادی را در طول روز به خود اختصاص دهد.
این کارشناس ارشد روانشناسی یادآور شد: افراد عادی نیز افکار وسواسی را تجربه می کنند و از آن رد می شوند اما افراد وسواسی ساعت ها درگیر افکار تکراری و مزاحم می شوند و نمی توانند از آن به سادگی عبور کنند و این باعث رنج و ناراحتی آنها می شود. در بسیاری از موارد، وسواس همپوشانی هایی با سایر اختلالات دارد و تشخیص نکته مهمی برای اولویت بندی مداخلات درمانی است.
فرد وسواسی از انجام رفتارهای وسواسی لذت نمی برد بلکه آن را راهی برای رهاشدن از افکار مزاحم و ناخواسته می داند و یا اینکه باور دارد که با انجام تشریفات وسواسی و رفتارهای آیینی از رویداد ترسناکی جلوگیری خواهد کرد (مثلا بیمار شدن فرد مورد علاقه )، ولی این وسواس های فکر ی و عملی نه تنها با رویداد ترسناک رابطه واقع بینانه ای ندارد بلکه آشکارا افراطی هستند.
وی وسواس های فکری را شامل پاکی و نجس بودن اشیا و وسواس های عملی را مربوط به نظافت، تناسب و تقارن، نظم و ترتیب، وارسی کردن، شمارش و اشتغال ذهنی به افکار ممنوع یا تابوهای جنسی و مذهبی دانست و افزود: وسواس های فکری و عملی در افراد متفاوت است. آغاز نشانه های اختلال وسواس تدریجی است و میزان شیوع در جمعیت عمومی تقریبأ 2درصد است.
پسران در کودکی و نوجوانی بیشتربه اختلال وسواس مبتلا می شوند و شیوع آن در زنان بزرگسال در مقایسه با مردان اندکی بیشتر است . افکار خودکشی در نیمی از مبتلایان اختلال وسواس فکری و عملی در مقطعی ظاهر می شود و وجود همزمان اختلال افسردگی عمده، خطر خودکشی را افزایش می دهد.
این درمانگر تاکید کرد: پیامدهای کارکردی اختلال وسواس فکری عملی با کاهش کیفیت زندگی تأثیر منفی را بر کارکردهای اجتماعی و روابط بین فردی به دنبال دارد و زمینه عدم پیشرفت در زندگی را فراهم می کند.
متاسفانه فاصله زمانی قابل ملاحظه ای بین شروع علائم و نشانه های وسواسی اولیه و مراجعه برای درمان وجود دارد و اکثر افراد وسواسی بعد از سال ها دست و پنجه نرم کردن با افکار و رفتارهای وسواسی و آزار دهنده برای درمان اقدام می کنند که این امر فرآیند درمان را پیچیده تر می کند.
وی با اشاره به برخی درمان های مرتبط با این بیماری، افزود: رفتار درمانی شناختی (cbt ) بعنوان یکی از درمان های موثر در اختلال وسواس فکری عملی (ocd) مورد استفاده درمانگران است.
اسلامی، ریلکسیشن، مواجهه واقعی و تجسمی را یکی دیگر از شیوه های اثرگذار در فرآیند درمان عنوان و تصریح کرد: در بعصی موارد تلفیق دارو درمانی و رفتار درمانی نیز یکی از انتخاب های درمانگران است.
وی تأکید کرد: بیماری وسواس مربوط به قلمرو فیزیکی مثل محیط منزل، محیط کار و افراد مهم زندگی است و قطعاً درمان آن هم باید در قلمرو زندگی فرد صورت گیرد.
ممکن است فرد از راه برخی افکار و راه های دیگر مانند اجرای یک وسواس عملی اقدام به نادیده انگاری یا بازداری افکار، تکانه ها یا تصورات کند. وسواس های فکری و عملی بسیار وقت گیرند و ممکن است ساعت های زیادی را در طول روز به خود اختصاص دهد.
این کارشناس ارشد روانشناسی یادآور شد: افراد عادی نیز افکار وسواسی را تجربه می کنند و از آن رد می شوند اما افراد وسواسی ساعت ها درگیر افکار تکراری و مزاحم می شوند و نمی توانند از آن به سادگی عبور کنند و این باعث رنج و ناراحتی آنها می شود. در بسیاری از موارد، وسواس همپوشانی هایی با سایر اختلالات دارد و تشخیص نکته مهمی برای اولویت بندی مداخلات درمانی است.
فرد وسواسی از انجام رفتارهای وسواسی لذت نمی برد بلکه آن را راهی برای رهاشدن از افکار مزاحم و ناخواسته می داند و یا اینکه باور دارد که با انجام تشریفات وسواسی و رفتارهای آیینی از رویداد ترسناکی جلوگیری خواهد کرد (مثلا بیمار شدن فرد مورد علاقه )، ولی این وسواس های فکر ی و عملی نه تنها با رویداد ترسناک رابطه واقع بینانه ای ندارد بلکه آشکارا افراطی هستند.
وی وسواس های فکری را شامل پاکی و نجس بودن اشیا و وسواس های عملی را مربوط به نظافت، تناسب و تقارن، نظم و ترتیب، وارسی کردن، شمارش و اشتغال ذهنی به افکار ممنوع یا تابوهای جنسی و مذهبی دانست و افزود: وسواس های فکری و عملی در افراد متفاوت است. آغاز نشانه های اختلال وسواس تدریجی است و میزان شیوع در جمعیت عمومی تقریبأ 2درصد است.
پسران در کودکی و نوجوانی بیشتربه اختلال وسواس مبتلا می شوند و شیوع آن در زنان بزرگسال در مقایسه با مردان اندکی بیشتر است . افکار خودکشی در نیمی از مبتلایان اختلال وسواس فکری و عملی در مقطعی ظاهر می شود و وجود همزمان اختلال افسردگی عمده، خطر خودکشی را افزایش می دهد.
این درمانگر تاکید کرد: پیامدهای کارکردی اختلال وسواس فکری عملی با کاهش کیفیت زندگی تأثیر منفی را بر کارکردهای اجتماعی و روابط بین فردی به دنبال دارد و زمینه عدم پیشرفت در زندگی را فراهم می کند.
متاسفانه فاصله زمانی قابل ملاحظه ای بین شروع علائم و نشانه های وسواسی اولیه و مراجعه برای درمان وجود دارد و اکثر افراد وسواسی بعد از سال ها دست و پنجه نرم کردن با افکار و رفتارهای وسواسی و آزار دهنده برای درمان اقدام می کنند که این امر فرآیند درمان را پیچیده تر می کند.
وی با اشاره به برخی درمان های مرتبط با این بیماری، افزود: رفتار درمانی شناختی (cbt ) بعنوان یکی از درمان های موثر در اختلال وسواس فکری عملی (ocd) مورد استفاده درمانگران است.
اسلامی، ریلکسیشن، مواجهه واقعی و تجسمی را یکی دیگر از شیوه های اثرگذار در فرآیند درمان عنوان و تصریح کرد: در بعصی موارد تلفیق دارو درمانی و رفتار درمانی نیز یکی از انتخاب های درمانگران است.
وی تأکید کرد: بیماری وسواس مربوط به قلمرو فیزیکی مثل محیط منزل، محیط کار و افراد مهم زندگی است و قطعاً درمان آن هم باید در قلمرو زندگی فرد صورت گیرد.
مرجع : باشگاه خبرنگاران
