چرا نباید اوقات فراغت نوجوانان با فضای مجازی پُر شود؟
دکتر فریده امیرالسادات دوره نوجوانی را یکی از حساس ترین دوران رشد هر فرد دانست و اظهار کرد: نوجوان در این سنین از نظر هیجانی و شناختی به شدت دچار تغییرات می شود و آمادگی ورود به بزرگسالی را پیدا می کند.
وی با بیان اینکه هویت انسان در سنین نوجوانی شکل می گیرد، افزود: انسان در دوره نوجوانی خودمحور می شود و می خواهد در مرکز توجه باشد و به دنبال دیده شدن است و دوست دارد خودش را در بهترین و ایده آل ترین موقعیت ببیند لذا در این سنین الگوبرداری خیلی مهم است و خانواده باید بداند که نوجوانش چه چیزی یا چه کسی را به عنوان الگوی خود قرار داده است.
این روانشناس، انتخاب الگو را متاثر از فضایی دانست که نوجوان در آن رشد یافته و عنوان کرد: امروزه فضای مجازی در شکل گیری هویت نوجوانان بسیار اثرگذار است و می تواند در الگویی که نوجوان برای خودش انتخاب می کند، خیلی نقش داشته باشد، زیرا نوجوان از الگوهایی که در دسترس اوست استفاده می کند.
امیرالسادات، مهمترین رویداد دوره نوجوانی را شکل گیری و تثبیت هویت دانست و گفت: وقتی یک نوجوان در وجود خودش و باورها و ارزش ها و اهداف و آرزوهایش کنکاش می کند، می تواند به شیوه درست هویت خودش را کسب کند و این هویت سالم براساس باورها و چارچوب های ارزشی شکل می گیرد.
وی با بیان اینکه برخی از نوجوانان نمی توانند به باورها و چارچوب های ارزشی مد نظر خانواده و جامعه برسند، خاطرنشان کرد: برخی از افراد حتی بعد از دوره نوجوانی نیز هنوز در راه هویت یابی هستند و یک هویت ثابت برای خودشان ایجاد نکرده اند و همواره در کنکاش هستند.
این روانشناس، خانواده را نخستین الگوی فرزندان برای هویت یابی دانست و اضافه کرد: برخی از نوجوانان منفعلانه عمل می کنند و برای هویت یابی دست به تقلید از خانواده یا الگوهای مورد علاقه خود می زنند و هویت را ضبط می کنند که این یک هویت سالم نخواهد بود. متاسفانه عده ای دیگر از نوجوانان نیز همچنان درگیر هویت آشفته هستند و تلاشی هم برای رسیدن به هویت درست نمی کنند.
امیرالسادات، با اشاره به نقش همسالان در شکل گیری هویت نوجوان به ویژه در شبکه های اجتماعی، تصریح کرد: اگر باورها و چارچوب های ارزشی فرزندان در خانواده به درستی شکل گرفته باشد و والدین توان و قدرت تشخیص خوب و بد را به فرزندان داده باشند، جای نگرانی نیست.
وی ادامه داد: به خانواده ها توصیه می کنیم به جای کنترل کردن، محدود کردن و محروم کردن فرزندان در فضای مجازی به آنان سواد اطلاعاتی را یاد دهند، زیرا خانواده همه لحظات نمی تواند در کنار فرزندان باشد و فرزندان باید بدانند در دنیایی از اطلاعات چه اطلاعاتی را انتخاب و استفاد کنند و از فضاهای نامناسب فاصله بگیرند.
این روانشناس، سواد اطلاعاتی را قدرت تشخیص درست از غلط دانست و گفت: نوجوانی که از سواد اطلاعاتی برخوردار باشد، در صورت وارد شدن به فضای مجازی نیز می تواند براساس چارچوب های ارزشی انتخاب کند و به سمت ارزش های غلط نرود.
وی تکنولوژی را یکی از نیازهای فرزندان دانست و یادآور شد: شیوع کرونا موجب شده بخشی از آموزش به طرف فضای مجازی برود و فرزندان باید آشنایی کامل با تکنولوژی داشته باشند تا بتوانند بهره لازم را ببرند، اما علاوه بر زمانی که در فضای مجازی صرف آموزش می شود، سایر اوقات فرزندان نباید با فضای مجازی پُر شود لذا خانواده ها باید مدیریت و برنامه ریزی داشته باشند.
امیرالسادات، با بیان اینکه نوجوانان نباید در اوقات فراغت و بیکاری خودشان را با فضای مجازی مشغول کنند، یادآور شد: خانواده ها زمانی را برای گفت وگو با فرزندان اختصاص دهند و با آنان از علایق و الگوهای مد نظرشان مانند هنرپیشه، خواننده، ورزشکار و... صحبت کنند تا بتوانند اطلاعات لازم را برای معرفی الگوهای واقعی به فرزندان به دست آورند. در واقع والدین باید بدانند چه چیزی یا چه کسی برای نوجوانش جذاب است و اگر این الگوها با فرهنگ خانواده و جامعه سازگار نیست، به نوجوان کمک کنند خودش را بیشتر بشناسد و آرام آرام درباره الگوهای بومی و ملی بیشتر بداند.
این روانشناس، از والدین خواست خودشان را جای نوجوان با همان هیجانات و علایق و احساسات بگذارند و اضافه کرد: زمانی که می خواهیم به نوجوانان الگو معرفی کنیم، نباید از دید خودمان باشد، بلکه باید متناسب با سن نوجوان و براساس ویژگی های جذاب برای او باشد لذا باید دائما با فرزندان گفت وگو و مکالمه داشته باشیم.
وی در پاسخ به این سوال که «چگونه فرزندان را با الگوهای بومی و ملی آشنا کنیم؟»، خاطرنشان کرد: باید متناسب با سن و سال فرزندان درباره الگوها با آنان صحبت کنیم و اطلاعات در اختیارشان قرار دهیم و فضا برای انتخاب آزادانه داشته باشند.
امیرالسادات، با بیان اینکه در پایان نوجوانی هویت باید شکل گرفته باشد، اظهار کرد: در پایان نوجوانی رفتارها و انتخاب های فرد پایدار می شود لذا والدین عزت نفس فرزندان را رشد دهند و احساس ارزشمندی را به فرزندان منتقل کنند، زیرا انسانی که احساس ارزشمندی می کند به دنبال افزایش ارزش های خود است و رشد عزت نفس موجب شکل گیری هویت سالم می شود، اما دیدن نقاط ضعف فرزندان عزت نفس آنان را کاهش می دهد.
وی با بیان اینکه هویت انسان در سنین نوجوانی شکل می گیرد، افزود: انسان در دوره نوجوانی خودمحور می شود و می خواهد در مرکز توجه باشد و به دنبال دیده شدن است و دوست دارد خودش را در بهترین و ایده آل ترین موقعیت ببیند لذا در این سنین الگوبرداری خیلی مهم است و خانواده باید بداند که نوجوانش چه چیزی یا چه کسی را به عنوان الگوی خود قرار داده است.
این روانشناس، انتخاب الگو را متاثر از فضایی دانست که نوجوان در آن رشد یافته و عنوان کرد: امروزه فضای مجازی در شکل گیری هویت نوجوانان بسیار اثرگذار است و می تواند در الگویی که نوجوان برای خودش انتخاب می کند، خیلی نقش داشته باشد، زیرا نوجوان از الگوهایی که در دسترس اوست استفاده می کند.
امیرالسادات، مهمترین رویداد دوره نوجوانی را شکل گیری و تثبیت هویت دانست و گفت: وقتی یک نوجوان در وجود خودش و باورها و ارزش ها و اهداف و آرزوهایش کنکاش می کند، می تواند به شیوه درست هویت خودش را کسب کند و این هویت سالم براساس باورها و چارچوب های ارزشی شکل می گیرد.
وی با بیان اینکه برخی از نوجوانان نمی توانند به باورها و چارچوب های ارزشی مد نظر خانواده و جامعه برسند، خاطرنشان کرد: برخی از افراد حتی بعد از دوره نوجوانی نیز هنوز در راه هویت یابی هستند و یک هویت ثابت برای خودشان ایجاد نکرده اند و همواره در کنکاش هستند.
این روانشناس، خانواده را نخستین الگوی فرزندان برای هویت یابی دانست و اضافه کرد: برخی از نوجوانان منفعلانه عمل می کنند و برای هویت یابی دست به تقلید از خانواده یا الگوهای مورد علاقه خود می زنند و هویت را ضبط می کنند که این یک هویت سالم نخواهد بود. متاسفانه عده ای دیگر از نوجوانان نیز همچنان درگیر هویت آشفته هستند و تلاشی هم برای رسیدن به هویت درست نمی کنند.
امیرالسادات، با اشاره به نقش همسالان در شکل گیری هویت نوجوان به ویژه در شبکه های اجتماعی، تصریح کرد: اگر باورها و چارچوب های ارزشی فرزندان در خانواده به درستی شکل گرفته باشد و والدین توان و قدرت تشخیص خوب و بد را به فرزندان داده باشند، جای نگرانی نیست.
وی ادامه داد: به خانواده ها توصیه می کنیم به جای کنترل کردن، محدود کردن و محروم کردن فرزندان در فضای مجازی به آنان سواد اطلاعاتی را یاد دهند، زیرا خانواده همه لحظات نمی تواند در کنار فرزندان باشد و فرزندان باید بدانند در دنیایی از اطلاعات چه اطلاعاتی را انتخاب و استفاد کنند و از فضاهای نامناسب فاصله بگیرند.
این روانشناس، سواد اطلاعاتی را قدرت تشخیص درست از غلط دانست و گفت: نوجوانی که از سواد اطلاعاتی برخوردار باشد، در صورت وارد شدن به فضای مجازی نیز می تواند براساس چارچوب های ارزشی انتخاب کند و به سمت ارزش های غلط نرود.
وی تکنولوژی را یکی از نیازهای فرزندان دانست و یادآور شد: شیوع کرونا موجب شده بخشی از آموزش به طرف فضای مجازی برود و فرزندان باید آشنایی کامل با تکنولوژی داشته باشند تا بتوانند بهره لازم را ببرند، اما علاوه بر زمانی که در فضای مجازی صرف آموزش می شود، سایر اوقات فرزندان نباید با فضای مجازی پُر شود لذا خانواده ها باید مدیریت و برنامه ریزی داشته باشند.
امیرالسادات، با بیان اینکه نوجوانان نباید در اوقات فراغت و بیکاری خودشان را با فضای مجازی مشغول کنند، یادآور شد: خانواده ها زمانی را برای گفت وگو با فرزندان اختصاص دهند و با آنان از علایق و الگوهای مد نظرشان مانند هنرپیشه، خواننده، ورزشکار و... صحبت کنند تا بتوانند اطلاعات لازم را برای معرفی الگوهای واقعی به فرزندان به دست آورند. در واقع والدین باید بدانند چه چیزی یا چه کسی برای نوجوانش جذاب است و اگر این الگوها با فرهنگ خانواده و جامعه سازگار نیست، به نوجوان کمک کنند خودش را بیشتر بشناسد و آرام آرام درباره الگوهای بومی و ملی بیشتر بداند.
این روانشناس، از والدین خواست خودشان را جای نوجوان با همان هیجانات و علایق و احساسات بگذارند و اضافه کرد: زمانی که می خواهیم به نوجوانان الگو معرفی کنیم، نباید از دید خودمان باشد، بلکه باید متناسب با سن نوجوان و براساس ویژگی های جذاب برای او باشد لذا باید دائما با فرزندان گفت وگو و مکالمه داشته باشیم.
وی در پاسخ به این سوال که «چگونه فرزندان را با الگوهای بومی و ملی آشنا کنیم؟»، خاطرنشان کرد: باید متناسب با سن و سال فرزندان درباره الگوها با آنان صحبت کنیم و اطلاعات در اختیارشان قرار دهیم و فضا برای انتخاب آزادانه داشته باشند.
امیرالسادات، با بیان اینکه در پایان نوجوانی هویت باید شکل گرفته باشد، اظهار کرد: در پایان نوجوانی رفتارها و انتخاب های فرد پایدار می شود لذا والدین عزت نفس فرزندان را رشد دهند و احساس ارزشمندی را به فرزندان منتقل کنند، زیرا انسانی که احساس ارزشمندی می کند به دنبال افزایش ارزش های خود است و رشد عزت نفس موجب شکل گیری هویت سالم می شود، اما دیدن نقاط ضعف فرزندان عزت نفس آنان را کاهش می دهد.
مرجع : خبرگزاری ایسنا
