مشکلات ناشی از اضطراب جدایی و وابستگی در کودکان

وابستگی کودک یکی از معضلات اغلب والدین است که نگرانی و آسیب‌های جدی را به همراه دارد. چرا که بسیاری از کودکان به دلیل وابستگی خود که بعضاً شکل شدیدی به خود می‌گیرد نه تنها برای خود بلکه برای والدینشان نیز مشکلاتی را به وجود می‌آورند که نگرانی استمرار این وابستگی را تا بزرگسالی آن‌ها به همراه دارد که در این میان، والدین نقش کمک کننده و مهمی دارند که با توجه کافی می‌توانند از تشدید وابستگی‌های کودک خود جلوگیری کرده و آن را تبدیل به دلبستگی مطلوب والد و فرزندی کنند.

فربد مفیدی، روانشناس و فعال در حوزه مشاوره و توانبخشی کودک در رابطه با معضل وابستگی کودکان، خطاب به والدین اظهار کرد: اگر کودک شما دائم دنبال شماست و اجازه نمی‌دهد لحظه‌ای راحت باشید و به کار خود برسید، خشم و پس زدن او فقط کار را خراب‌تر می‌کند و زمان بیشتری طول می‌کشد تا از شما جدا شود؛ به طوری که حتی ممکن است بعد‌ها در مهدکودک و مدرسه نیز با مشکلاتی روبرو شود و گاهی امکان ادامه پیدا کردن این معضل تا بزرگسالی او هم وجود دارد.

والد موثر، مادر یا مراقب، در دوره وابستگی کودک باید مواردی را رعایت کنند که از آن جمله می‌توان به صبر و حوصله زیاد، در دسترس بودن کامل، پاسخگو و قابل پیش بینی بودن، حمایت کنندگی در محیطی آرام، افزایش استقلال در کار‌های شخصی، جدا سازی بسیار آرام و تدریجی اشاره کرد.

این روانشناس با اشاره به مدت زمان طبیعی وابستگی کودک گفت: نکته حائز اهمیت در خصوص وابستگی کودک به والدین خود این است که وابستگی بین سنین حدود یک تا سه سالگی طبیعی و بخشی از روند رشدی کودک است که این روند گاهی تا دو سال نیز طول می‌کشد.

مفیدی با بیان برخی از علل وابستگی کودک به والدین به ویژه مادر، تصریح کرد: کودک به دلیل نیاز به مادر، نداشتن شناخت محیط و افراد و ترس‌های متناسب با سن، دچار وابستگی می‌شود که مادر با تامین نیاز‌های او، محبت و حمایت مادرانه می‌تواند به کودک خود کمک کند تا در کنار هم این دوره را سپری کنند و سپس به تدریج با رشد شناختی، عاطفی، افزایش استقلال و روابط اجتماعی کودک، این وابستگی تبدیل به وابستگی سالم شده و جدا سازی اتفاق بیفتد.

وی ادامه داد: تجربه جدایی از مادر که می‌تواند با اجبار و نگرانی همراه باشد، بی ثباتی رفتار مادر که یک بار بی حوصله است و پس می‌زند و بار دیگر کودک را جذب می‌کند، بیماری مادر یا پدر یا نزدیکان، مشاجره والدین، والدین شاغل و تعویض دائم مهد یا پرستار، سخت گیری و تنبیه کودک، حمایت بیش از حد و اضطراب خود والدین، ترساندن کودک از مواردی، چون دزد، پلیس و...، جداسازی با اجبار، مثلا جدا کردن در مهد با اجبار زیاد، محدودیت روابط با دیگر کودکان یا بزرگسالان و اجازه استقلال و تجربه ندادن به کودک، از جمله عواملی هستند که می‌توانند در روند طبیعی انتقال از وابستگی به دلبستگی و جداسازی عادی کودک موثر باشند که با مراجعه به متخصص مربوطه می‌توان به برطرف شدن این مشکل کمک کرد.