شایع‌ترین اختلالات یادگیری در کودکان
مهشید فکری، روانشناس کودک و نوجوان در خصوص اختلال یادگیری در کودکان اظهار کرد: اختلال یادگیری به طور مستقیم برخی از مهارت‌های یادگیری مانند خواندن، نوشتن و محاسبه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
با توجه به مطالعات انجام شده در حوزه اختلال یادگیری،۳ درصد از کل کودکانی که در سنین رفتن به مدرسه قرار دارند به نحوی دچار این اختلال هستند؛ هرچند این اختلال از رده سنی ۸ سال آغاز میشود، اما در برخی موارد رده‌های سنی ۱۲ تا ۱۶ سال نیز با این اختلال مواجه هستند.
این روانشناس کودک و نوجوان ادامه داد: میزان بروز اختلال یادگیری در کودکان پسر با دختر کاملا متفاوت است؛ طبق تحقیقات پسران ۸۰ درصد و دختران ۲۰ درصد ابتلا به این اختلال را به خود اختصاص داده اند.
او در خصوص عوامل موثر در بروز این اختلال در کودکان گفت: یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند منجر به بروز اختلال یادگیری در کودکان شود، مسئله وراثت است. خانواده‌هایی که کودکشان دچار اختلال یادگیری است معمولا یکی از اعضای خانواده در گذشته با این اختلال مواجه بوده است.
در برخی موارد ممکن است کودک قبل از تولد در معرض ابتلا به این اختلال قرار گیرد. مصرف برخی از داروها، موادمخدر و الکل توسط مادر به هنگام بارداری می‌تواند از جمله عوامل موثر در ایجاد اختلال و ناتوانی‌های یادگیری کودک باشد. علاوه بر مشکلات و آسیب‌های که گاهی در زمان بارداری برای جنین رخ می‌دهد ممکن است در زمان تولد براثر نرسیدن اکسیژن کافی و یا ضربه به سرنوزاد، کودک در سنین بالاتر دچار اختلال یادگیری شود.
از دیگر عواملی که برای بروز این اختلال می‌توان به آن‌ها اشاره کرد مسمومیت‌های شیمیایی، تصادفات، اختلالات رشدی، حساسیت‌های غذایی و یا حتی مشکلات بیولوژیکی مانند پایین بودن قند خون است. صرفا مسائل و مشکلات داخلی و مادرزادی نمی‌تواند بروز این اختلال را به دنبال داشته باشد بلکه عوامل آموزشی مانند ضعف در شیوه‌های آموزش، محدودیت‌های محیطی و یا تعاملات نامطلوب اجتماعی می‌تواند به ایجاد این اختلال در کودک منجر شود.
فکری در خصوص ویژگی کودکانی که نشانه‌های از اختلال یادگیری دارند، توضیح داد: این دسته از کودکان از ضعف تمرکز رنج می‌برند و نمی‌توانند توجه شان را به مطالبی که به آن‌ها آموزش داده میشود معطوف کنند. زمانی که از آن‌ها سوالات درسی پرسیده میشود معمولا شتاب زده و بدون فکر پاسخ می‌دهند؛ نداشتن تمرکز کافی این کودکان سبب خواهد شد تا نتوانند به خوبی مطالب را حفظ کنند.
این روانشناس کودک تصریح کرد:کودکانی که اختلال یادگیری دارند از لحاظ رفتار اجتماعی و تحصیلی نسبت به همسالان خود با شکست مواجه میشوند و در نتیجه از عزت نفس پایین تری برخوردار هستند؛ این امر می‌تواند منجر به بروز احساس شکست، حقارت و ناکامی در این کودکان شود. این کودکان در برابر شکست‌های تحصیلی که به‌طور معول برای‌شان رخ می‌دهد بسیار کم طاقت هستند و سریع دچار آشفتگی‌شده و از نظر روحی بهم می‌ریزند.
کودکان دچار اختلالات یادگیری، کم هوش نیستند
او ادامه داد: نکته حائز اهمیت این است کودکانی که دچار اختلالات یادگیری هستند کم هوش نبوده بلکه از نظر هوشی در سطح متوسط و حتی بالاتر از متوسط قرار می‌گیرند. درواقع این کودکان در حافظه بلندمدت مشکلی ندارند بلکه از ضعف در حافظه کوتاه مدت رنج می‌برند. کودک ناتوان در یادگیری و بخش حافظه دچار مشکل است، به همین دلیل نمی‌توانند به خوبی مطالب را به خاطر بسپارد و یادگیرنده منفعلی است.
این کودکان در به خاطر سپردن اطلاعات دیداری، شنیداری، هماهنگی‌های بصری، بازخوانی و طبقه بندی موضوعات و رفتار‌های حسی_حرکتی و حتی در زبان نوشتاری هم مانند فاصله گذاری بین حروف و نقطه گذاری، درک محاسبات عددی و جهت شناسی و مشکل در خوانش و روخوانی جملات با مشکل مواجه هستند.
این روانشناس کودک گفت: قراردادن این کودکان در یک محیط و فضای آموزشی از اهمیت بسیار بالای برخوردار است. در واقع کودکانی که با اختلال یادگیری مواجه هستند باید با آرامش، آزادی و استقلال شخصی و بیشتری به انجام فعالیت و تکالیفشان بپردازند به همین خاطر لازم است والدین تا حد امکان به فراهم کردن یک محیط آموزشی برای فرزندانشان در منزل بپردازند. همچنین والدین می‌توانند برای آموزش و یادگیری بهتر فرزندشان از ابزار‌های کمک آموزشی استفاده کنند.
بهترین روش آموزشی، بکار گرفتن روش حل مسئله است. این روش از جمله روش‌های آموزشی است که برای هر دانش آموزی با شرایط و ویژگی‌های مختلف پاسخ می‌دهد، زیرا در این روش با در نظر گرفتن توانمندی‌های کودک به او آموزش داده میشود.
فکری در پایان گفت: اختلال یادگیری، پیامد‌های منفی زیادی از قبیل عدم اعتماد به نفس، احساس سرخوردگی و شکست را برای کودک در آینده به همراه دارد؛ به همین دلیل لازم است تا والدین در چنین شرایطی که فرزندانشان در منزل هستند در کنار آموزش‌های آنلاین، وقت بیشتری را برای انجام تکالیف و یادگیری فرزندشان بگذارند.
این روانشناس کودک و نوجوان ادامه داد: میزان بروز اختلال یادگیری در کودکان پسر با دختر کاملا متفاوت است؛ طبق تحقیقات پسران ۸۰ درصد و دختران ۲۰ درصد ابتلا به این اختلال را به خود اختصاص داده اند.
او در خصوص عوامل موثر در بروز این اختلال در کودکان گفت: یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند منجر به بروز اختلال یادگیری در کودکان شود، مسئله وراثت است. خانواده‌هایی که کودکشان دچار اختلال یادگیری است معمولا یکی از اعضای خانواده در گذشته با این اختلال مواجه بوده است.
در برخی موارد ممکن است کودک قبل از تولد در معرض ابتلا به این اختلال قرار گیرد. مصرف برخی از داروها، موادمخدر و الکل توسط مادر به هنگام بارداری می‌تواند از جمله عوامل موثر در ایجاد اختلال و ناتوانی‌های یادگیری کودک باشد. علاوه بر مشکلات و آسیب‌های که گاهی در زمان بارداری برای جنین رخ می‌دهد ممکن است در زمان تولد براثر نرسیدن اکسیژن کافی و یا ضربه به سرنوزاد، کودک در سنین بالاتر دچار اختلال یادگیری شود.
از دیگر عواملی که برای بروز این اختلال می‌توان به آن‌ها اشاره کرد مسمومیت‌های شیمیایی، تصادفات، اختلالات رشدی، حساسیت‌های غذایی و یا حتی مشکلات بیولوژیکی مانند پایین بودن قند خون است. صرفا مسائل و مشکلات داخلی و مادرزادی نمی‌تواند بروز این اختلال را به دنبال داشته باشد بلکه عوامل آموزشی مانند ضعف در شیوه‌های آموزش، محدودیت‌های محیطی و یا تعاملات نامطلوب اجتماعی می‌تواند به ایجاد این اختلال در کودک منجر شود.
فکری در خصوص ویژگی کودکانی که نشانه‌های از اختلال یادگیری دارند، توضیح داد: این دسته از کودکان از ضعف تمرکز رنج می‌برند و نمی‌توانند توجه شان را به مطالبی که به آن‌ها آموزش داده میشود معطوف کنند. زمانی که از آن‌ها سوالات درسی پرسیده میشود معمولا شتاب زده و بدون فکر پاسخ می‌دهند؛ نداشتن تمرکز کافی این کودکان سبب خواهد شد تا نتوانند به خوبی مطالب را حفظ کنند.
این روانشناس کودک تصریح کرد:کودکانی که اختلال یادگیری دارند از لحاظ رفتار اجتماعی و تحصیلی نسبت به همسالان خود با شکست مواجه میشوند و در نتیجه از عزت نفس پایین تری برخوردار هستند؛ این امر می‌تواند منجر به بروز احساس شکست، حقارت و ناکامی در این کودکان شود. این کودکان در برابر شکست‌های تحصیلی که به‌طور معول برای‌شان رخ می‌دهد بسیار کم طاقت هستند و سریع دچار آشفتگی‌شده و از نظر روحی بهم می‌ریزند.
کودکان دچار اختلالات یادگیری، کم هوش نیستند
او ادامه داد: نکته حائز اهمیت این است کودکانی که دچار اختلالات یادگیری هستند کم هوش نبوده بلکه از نظر هوشی در سطح متوسط و حتی بالاتر از متوسط قرار می‌گیرند. درواقع این کودکان در حافظه بلندمدت مشکلی ندارند بلکه از ضعف در حافظه کوتاه مدت رنج می‌برند. کودک ناتوان در یادگیری و بخش حافظه دچار مشکل است، به همین دلیل نمی‌توانند به خوبی مطالب را به خاطر بسپارد و یادگیرنده منفعلی است.
این کودکان در به خاطر سپردن اطلاعات دیداری، شنیداری، هماهنگی‌های بصری، بازخوانی و طبقه بندی موضوعات و رفتار‌های حسی_حرکتی و حتی در زبان نوشتاری هم مانند فاصله گذاری بین حروف و نقطه گذاری، درک محاسبات عددی و جهت شناسی و مشکل در خوانش و روخوانی جملات با مشکل مواجه هستند.
این روانشناس کودک گفت: قراردادن این کودکان در یک محیط و فضای آموزشی از اهمیت بسیار بالای برخوردار است. در واقع کودکانی که با اختلال یادگیری مواجه هستند باید با آرامش، آزادی و استقلال شخصی و بیشتری به انجام فعالیت و تکالیفشان بپردازند به همین خاطر لازم است والدین تا حد امکان به فراهم کردن یک محیط آموزشی برای فرزندانشان در منزل بپردازند. همچنین والدین می‌توانند برای آموزش و یادگیری بهتر فرزندشان از ابزار‌های کمک آموزشی استفاده کنند.
بهترین روش آموزشی، بکار گرفتن روش حل مسئله است. این روش از جمله روش‌های آموزشی است که برای هر دانش آموزی با شرایط و ویژگی‌های مختلف پاسخ می‌دهد، زیرا در این روش با در نظر گرفتن توانمندی‌های کودک به او آموزش داده میشود.
فکری در پایان گفت: اختلال یادگیری، پیامد‌های منفی زیادی از قبیل عدم اعتماد به نفس، احساس سرخوردگی و شکست را برای کودک در آینده به همراه دارد؛ به همین دلیل لازم است تا والدین در چنین شرایطی که فرزندانشان در منزل هستند در کنار آموزش‌های آنلاین، وقت بیشتری را برای انجام تکالیف و یادگیری فرزندشان بگذارند.
مرجع : باشگاه خبرنگاران
