با کودکان کمرو چطور بايد رفتار کنيم؟
کودکاني که در موقعيت هاي اجتماعي امکان ابراز وجود ندارند معمولاً با عنوان کودکان خجالتي شناخته مي شوند و تعاملات اين کودکان بيشتر به ارتباط با افرادي که به خوبي مي شناسند منحصر است. مشکلاتي که در نتيجه اين محدوديت در روابط پيش مي آيد اغلب باعث مي شود که آن ها نتوانند در موقعيت هاي روزمره به بسياري از اهداف خود دست يابند. والدين آن ها نيز در بيشتر مواقع از اين ويژگي فرزند خود رنج مي برند و نگران آينده آنان هستند.
عوامل تشديدکننده
در بسياري از موارد، گرايش کودکان به کمرويي به علل سرشتي مربوط مي شود، اما محيط نيز در تشديد اين خصوصيت سهم ويژه اي را برعهده دارد، به عنوان مثال مجبور کردن کودک به برقراري ارتباط با ديگران به ويژه در موقعيت هاي ناآشنا يا در سنيني که هنوز از توانمندي لازم برخوردار نيست مي تواند در تشديد کمرويي او موثر باشد. محدود کردن شديد و ممانعت از کسب تجربه هاي اجتماعي نيز اغلب فرصت مواجه با چالش ها را از کودک مي گيرد و باعث مي شود نتواند در خلال اين تعاملات راهبردهاي مناسب را تمرين کند.
چگونه مهارت برقراري ارتباط را در کودکان افزايش دهيم؟
اما مي توان با ايجاد تغييراتي در محيط زندگي کودک شرايط مناسبي را براي از بين بردن کمرويي ايجاد کرد.
*توانايي برقراري روابط اجتماعي نيز مانند بسياري از رفتارهاي ديگر به آموزش نياز دارد تمرين برخوردهاي اجتماعي در خانه و به خصوص در قالب بازي به کودکان کمک خواهد کرد تا قواعد لازم را بياموزد. حتي با قصه گفتن نيز مي توان به نوعي مهارت هاي برقراري ارتباط با کودک را تمرين کرد، سپس هر گونه پيشرفت در رفتارهاي او را مورد توجه قرار داد.
* هيچگاه کودک را به علت خجالتي بودن مسخره نکنيد، ارائه پاداش مسلماً روش مناسب تري خواهد بود. در واقع شرمنده ساختن کودک يا سرزنش کردن او تنها احساس بي کفايتي را در او افزايش مي دهد، در مقابل تشويق کردن منجر مي شود تا کودک بهتر دريابد که کدام رفتار مناسب تر است.
* به نظرات او در تصميم گيري ها توجه کنيد، هرچند که کودک کم سن و سال باشد. اما تلاش کنيد تا به نحوي به او فرصت اظهار نظر بدهيد. به خصوص درباره امور مربوط به خودش مانند انتخاب رنگ لباس يا اسباب بازي.
* شرايطي را ايجاد کنيد تا با افزايش تعاملات اجتماعي، کودک بتواند راهبردهايي را که تمرين کرده است به کار ببرد و توانايي خود را در زمينه هاي گوناگون مورد ارزيابي قرار دهد، البته مهم تر آن است که تجربه هايي را برايش ايجاد کنيد که در آن ها به موفقيت دست يابد.
* ثبت نام در کلاس هاي ورزشي نيز مي تواند محيطي جديد همراه با تجربيات لذت بخش را براي کودک به همراه داشته باشد و به از بين رفتن خجالت او کمک کند.
*قبل از ورود به موقعيت هاي جديد شرايط را برايش توصيف و حتي وضعيت هاي فرضي را با او تمرين کنيد تا به صورت ناگهاني با آن ها رو به رو نشود.
* موفقيت ها و شکست هاي فرزندتان را با ديگران مقايسه نکنيد. بلکه به پيشرفت او در قياس با رفتارهاي قبلي خودش اهميت دهيد و براي هر رفتار جزئي به نحوي ابراز شادماني و او را تشويق کنيد.
* از رفتارهاي به شدت حمايتي که خجالتي بودن را در او تثبيت مي کند بکاهيد اما اين کار را طي مدت زماني طولاني و به آهستگي انجام دهيد و اگر در يک موقعيت اجتماعي تقاضايي دارد از او بخواهيد که خودش اين کار را انجام دهد.
* با اين حال والدين بايد براي ايجاد يک رفتار جديد در کودک شان شکيبا باشند و بهتر آن است که در صورت تداوم مشکلات از راهنمايي هاي يک روان شناس در حوزه مشکلات کودک بهره ببرند.
زهرا حسين زاده ملکي- روان شناس
عوامل تشديدکننده
در بسياري از موارد، گرايش کودکان به کمرويي به علل سرشتي مربوط مي شود، اما محيط نيز در تشديد اين خصوصيت سهم ويژه اي را برعهده دارد، به عنوان مثال مجبور کردن کودک به برقراري ارتباط با ديگران به ويژه در موقعيت هاي ناآشنا يا در سنيني که هنوز از توانمندي لازم برخوردار نيست مي تواند در تشديد کمرويي او موثر باشد. محدود کردن شديد و ممانعت از کسب تجربه هاي اجتماعي نيز اغلب فرصت مواجه با چالش ها را از کودک مي گيرد و باعث مي شود نتواند در خلال اين تعاملات راهبردهاي مناسب را تمرين کند.
چگونه مهارت برقراري ارتباط را در کودکان افزايش دهيم؟
اما مي توان با ايجاد تغييراتي در محيط زندگي کودک شرايط مناسبي را براي از بين بردن کمرويي ايجاد کرد.
*توانايي برقراري روابط اجتماعي نيز مانند بسياري از رفتارهاي ديگر به آموزش نياز دارد تمرين برخوردهاي اجتماعي در خانه و به خصوص در قالب بازي به کودکان کمک خواهد کرد تا قواعد لازم را بياموزد. حتي با قصه گفتن نيز مي توان به نوعي مهارت هاي برقراري ارتباط با کودک را تمرين کرد، سپس هر گونه پيشرفت در رفتارهاي او را مورد توجه قرار داد.
* هيچگاه کودک را به علت خجالتي بودن مسخره نکنيد، ارائه پاداش مسلماً روش مناسب تري خواهد بود. در واقع شرمنده ساختن کودک يا سرزنش کردن او تنها احساس بي کفايتي را در او افزايش مي دهد، در مقابل تشويق کردن منجر مي شود تا کودک بهتر دريابد که کدام رفتار مناسب تر است.
* به نظرات او در تصميم گيري ها توجه کنيد، هرچند که کودک کم سن و سال باشد. اما تلاش کنيد تا به نحوي به او فرصت اظهار نظر بدهيد. به خصوص درباره امور مربوط به خودش مانند انتخاب رنگ لباس يا اسباب بازي.
* شرايطي را ايجاد کنيد تا با افزايش تعاملات اجتماعي، کودک بتواند راهبردهايي را که تمرين کرده است به کار ببرد و توانايي خود را در زمينه هاي گوناگون مورد ارزيابي قرار دهد، البته مهم تر آن است که تجربه هايي را برايش ايجاد کنيد که در آن ها به موفقيت دست يابد.
* ثبت نام در کلاس هاي ورزشي نيز مي تواند محيطي جديد همراه با تجربيات لذت بخش را براي کودک به همراه داشته باشد و به از بين رفتن خجالت او کمک کند.
*قبل از ورود به موقعيت هاي جديد شرايط را برايش توصيف و حتي وضعيت هاي فرضي را با او تمرين کنيد تا به صورت ناگهاني با آن ها رو به رو نشود.
* موفقيت ها و شکست هاي فرزندتان را با ديگران مقايسه نکنيد. بلکه به پيشرفت او در قياس با رفتارهاي قبلي خودش اهميت دهيد و براي هر رفتار جزئي به نحوي ابراز شادماني و او را تشويق کنيد.
* از رفتارهاي به شدت حمايتي که خجالتي بودن را در او تثبيت مي کند بکاهيد اما اين کار را طي مدت زماني طولاني و به آهستگي انجام دهيد و اگر در يک موقعيت اجتماعي تقاضايي دارد از او بخواهيد که خودش اين کار را انجام دهد.
* با اين حال والدين بايد براي ايجاد يک رفتار جديد در کودک شان شکيبا باشند و بهتر آن است که در صورت تداوم مشکلات از راهنمايي هاي يک روان شناس در حوزه مشکلات کودک بهره ببرند.
