سازمان ملل چه برنامههای برای نهاد خانواده دارد؟
سازمان ملل متحد، خانواده را به عنوان واحد مبنایی جامعه به رسمیت شناخته است.
خانواده طی 50 سال اخیر در نتیجه تغییر در ساختار آنها دچار تحولاتی شده است که از جمله این تغییرات ساختاری عبارتند از: کوچکتر شدناندازه خانواده، تأخیر در ازدواج و فرزندآوری، افزایش آمار طلاق و والدین تنها.
علاوه بر تحولات ساختاری از جمله عوامل دیگر که بر خانواده تأثیر گذاشتهاند، به گرایش جهانی به مهاجرت، پدیده کهنسالی جمعیت، بیماری ایدز/ اچآیوی و آثار جهانیشدن اشاره شده است. این عوامل اجتماعی پویا، دارای تأثیرات آشکاری بر ظرفیتهای خانواده در اعمال کارکردهایی چون اجتماعی نمودن کودکان و نگهداری از اعضای جوان و کهنسال خانواده داشته است. مطابق بند 3 ماده 16 اعلامیه جهانی حقوق بشر، خانواده واحد طبیعی و اساسی اجتماع بوده که مستحق حمایت از سوی آنهاست. اقدامات سازمان ملل متحد طی سالهای اخیر، اشکال متفاوت خانواده را در نظر گرفته است؛ برخی از مهمترین این اقدامات و برنامهها در رابطه با خانواده عبارتاند از:
الف) اعلام سال 1994 به عنوان سال بینالمللی خانواده
سال 1994، به عنوان سال بینالمللی خانواده با موضوع «خانواده؛ منابع و مسئولیتها در جهان در حال تحول»(1) اعلام شد. مجمع عمومی ملل متحد بر موضوعات مرتبط با خانواده در گفتمان بینالمللی تأکید ویژهای داشته است. در نتیجه این اهتمام، دولتها برنامههای عمل ملی خود را تنظیم نمودهاند که براساس آنها، وزیر مرتبط با امور خانواده و تصویب قوانین خانواده را مورد توجه قرار دادهاند. به این ترتیب تصریح شده که خانواده به عنوان واحد مبنایی جامعه بوده و از این رو نیازمند توجه ویژه است.
همچنین حمایت و مساعدتهای گستردهای باید از خانوادهها به عمل آید تا بتوانند از عهده ایفای مسئولیتهای خود در اجتماع برآیند. به علاوه، اشکال و کارکردهای متفاوت خانواده از کشوری به کشور دیگر به عنوان فرض اولیه مورد پذیرش بوده که این امر تا حد زیادی مرتبط با اولویتهای فردی و شرایط اجتماعی دانسته شده است. با این وجود، سال بینالمللی خانواده به منزله فرصتی تلقی گردیده تا نیازها و ضرورتهای همه خانوادهها در سراسر جهان مدنظر قرار گیرد. از جمله اهداف سال بینالمللی خانواده، کمک به برقراری تساوی میان زنان و مردان در خانوادهها عنوان شد تا مسئولیتهای خانگی و فرصتهای اشتغال به طور برابر میان ایشان تقسیم گردد. همچنین برنامههایی در سطوح محلی، ملی و منطقهای در این راستا پیشبینی گردید.(2) در سال 2004، مجمع عمومی، بزرگداشت دهمین سالگرد سال بینالمللی خانواده را برگزار کرده و دبیرکل نیز روند اقدامات را مورد توجه قرار داده است.
ب) بزرگداشت دهمین سالگرد سال بینالمللی خانواده 2004
مجمع عمومی سازمان ملل متحد بر اهمیت دهمین سالگرد سال بینالمللی خانواده تأکید کرد. اهداف این بزرگداشت شامل موارد ذیل بود:
1. افزایش آگاهی در مورد مسائل مرتبط با خانواده در میان دولتها و بخش خصوصی،
2. گسترش ظرفیت مؤسسات ملی برای تصویب، اجرا و نظارت بر سیاستهای مرتبط با خانوادهها،
3. هماهنگی تلاشها برای پاسخ به معضلاتی که بر خانوادهها تأثیرگذار است،
4. تمرکز بر وضعیت و ضرورتهای خانواده، تشخیص مسائل و معضلات،
5. تقویت اثربخشی تلاشهای محلی، ملی و منطقهای برای اجرای برنامههای مرتبط با خانواده،
6. بهبود همکاری میان سازمانهای ملی و بینالمللی غیردولتی در حمایت از خانواده (3)
ج) بزرگداشت بیستمین سالگرد سال بینالمللی خانواده؛ سال 2014
این مناسبت بهترین فرصت برای ارزیابی و تمرکز مجدد بر نقش خانواده در توسعه، توجه به گرایشات جدید در توسعه راهبردی خانواده، تبادل رویههای مطلوب در ایجاد سیاستهای مرتبط با خانواده، بازنگری چالشهایی که خانوادهها در سراسر جهان با آن مواجه بوده و ارائه راهکارهای مقتضی، تلقی شده است. در واقع با توجه به تحولات سریع اقتصادی- اجتماعی، خانوادهها در اجرای مسئولیتهای متعدد خود با معضلات زیادی مواجه هستند.
امروزه تلاش قابل توجهی از سوی اعضای جوان و کهنسال خانوادهها به منظور غلبه بر فقر انجام گرفته و ایجاد توازن و تعادل میان کار و مسئولیتهای خانوادگی و حفظ ارتباطات میاننسلی به مرور دشوارتر میگردد. با توجه به این معضلات، در بیستمن سالگرد سال بینالمللی خانواده، قرار است مواجهه خانواده با فقر، تضمین توازن میان کار- خانواده و پیشبرد همبستگی اجتماعی میان نسلهای مختلف مورد تمرکز قرار گیرد. البته فعالان در این رابطه مطرح نمودهاند که تحقق این مهم بدون همکاری بخشهای مختلف از جمله کارگزاران دولتی و نیز مؤسسات غیردولتی و NGOها میسر نخواهد بود؛ لذا همکاری آنها را در سطوح مختلف جلب نمودهاند.
مهمترین اقداماتی که برای این بزرگداشت در دستور کار قرار گرفته است، عبارتند از:
1. نشستهای کارشناسی بینالمللی و منطقهای در رابطه با گرایشات خانوادگی جدید و تجزیه و تحلیل سیاستها و برنامههای راهبردی خانواده،
2. اقدامات پژوهشی با موضوعات فقر خانواده، توازن کار– خانواده و همبستگی بیننسلی،
3. تبادل رویههای مطلوب در سیاستهای مربوط به خانواده،
4. راهبری فعالیتهای بخش خصوصی، جامعه مدنی و مجامع دانشگاهی در سطح ملی،
5. تلاش برای ارئه دستاوردها و توصیههایی از مجموع اقدامات مذکور به عنوان راهنمای عمل در آینده در جهت برنامهریزی، اجرا و نظارت.
برخی نشستهای کارشناسی مقدماتی برای بیستمین سالگرد سال بینالمللی خانواده
از سال گذشته تاکنون چندین نشست کارشناسی مقدماتی مرتبط با خانواده در مناطق مختلف جهان برگزار شده است که به ترتیب عبارتند از:
1. نشست کارشناسان اروپایی؛ بروکسل، 8-6 ژوئن2012 (4)
با موضوع: «مواجهه با فقر خانوادگی و محرومیت اجتماعی، تضمین توازن میان کار- خانواده، پیشبرد همبستگی اجتماعی و پیوند بین نسلی در اروپا»
2. نشست کارشناسان آفریقایی؛ آدیسآبابا، 23-22 نوامبر 2012 (5)
با موضوع: «دشواری کارشناسی در مورد خانواده در آفریقا»
3. نشست کارشناسان خاورمیانه و آفریقای شمالی؛ دوحه، 3-2 ژوئن 2013 (6)
با موضوع: «حمایت از خانواده عرب در مقابل فقر: اشتغال، همبستگی اجتماعی و پیوند بین نسلی»
د) بزرگداشت روز بینالمللی خانواده
علاوه بر این سازمان ملل متحد، روز 15 می را هر ساله به عنوان روز بینالمللی خانواده (7) اعلام نموده است که با هدف افزایش آگاهی در مورد موضوعات مرتبط با خانواده و ترغیب انجام اقدامات مقتضی است.
بخش توسعه و راهبرد اجتماعی(8) از بزرگداشت روز بینالمللی خانواده(15 می) از طریق ارئه اطلاعات و انجام دیگر اقدامات لازم، حمایت به عمل میآورد که از جمله شامل همکاری با کمیسیونهای منطقهای، مراکز اطلاعات ملل متحد و سازمانهای مردم نهاد (NGOs) میشود. همچنین سالانه دبیرکل ملل متحد، پیامی به همین مناسبت ارائه میکند. هر سال برای روز بینالمللی خانواده، موضوعی انتخاب شده که عمده فعالیتها طی سال حول آن انجام میگیرد. این موضوعات تاکنون عبارت بودند از:
سال2013: پیشبرد همبستگی اجتماعی و پیوند میاننسلی،
سال 2012: تضمین توازن کار– خانواده،
سال 2011: مواجهه با فقر خانواده و محرومیت اجتماعی،
سال 2010: تأثیر مهاجرت بر خانوادهها در سراسر جهان،
سال 2009: مادران و خانواده: چالشها در جهان در حال تغییر،
سال 2008: پدران و خانواده: چالشها در جهان در حال تغییر،
سال 2007: خانواده و افراد معلول،
سال 2006: خانوادههای در حال تغییر: چالشها و فرصتها،
سال 2005: ایدز/ اچآیوی و رفاه خانواده،
سال 2004: دهمین سالگرد سال بینالمللی خانواده،
سال 2003: مقدمات برگزاری دهمین سالگرد سال بینالمللی خانواده در سال 2004،
سال 2002: خانواده و کهنسالی: فرصتها و چالشها،
سال 2001: خانواده: ایجاد انسجام اجتماعی،
سال 2000: خانواده: فعالان و منتفعین توسعه،
سال 1999: خانواده برای همه سنین،
سال 1998: خانواده: فعالان آموزش حقوق بشر،
سال 1997: ایجاد خانواده بر اساس مشارکت،
سال 1996: خانواده: قربانی اصلی فقر و بیخانمانی.
ﻫ) برنامه مللمتحد در مورد خانواده (9)
از جمله موضوعات کاری بخش امور اقتصادی و اجتماعی در شورای اقتصادی و اجتماعی (10) سازمان مللمتحد، «خانواده» است. اقدامات اولویتدار در این بخش در رابطه با خانواده عبارتند از:
1. ارائه خدمات زیربنایی در زمینه خانواده به نهادهای بینالدولی سازمان مللمتحد مانند مجمع عمومی، کمیسیون توسعه اجتماعی و شورای اقتصادی و اجتماعی،
2. ارتقای تمرکز و گنجاندن رویکردهای ناظر بر خانواده در سیاستگذاریها در سطوح ملی، منطقهای و بینالمللی،
3. تبادل تجربیات، تحقیقات و اطلاعات و حمایت از شبکه موضوعات خانوادگی،
4. حمایت از تحقیقات و مطالعات آسیبشناسانه خانواده،
5. ترغیب و حمایت از همکاری در مورد سیاستها و برنامههای خانواده در نظام داخلی دولتها و در نظام مللمتحد،
6. ارائه مساعدتهای فنی و پشتیبانیهای ظرفیتساز به کشورهای درحال توسعه در حوزه خانواده،
7. برقراری گفتمان با دولتها، جامعه مدنی و بخش خصوصی در مسائل مرتبط با خانوادگی این بخش تاکنون در زمینه خانواده آثاری نیز منتشر نموده است که در ذیل به برخی از آنها اشاره خواهد شد:
1. سیاستهای مرتبط با خانواده برای کاهش فقر، توازن کار- خانواده و همبستگی میاننسلی (2012)؛ (11)،
2. مردان در خانواده (2011)؛ (12)،
3. برگزاری کارگاه راهبردی با موضوع ایدز/ اچآیوی و رفاه خانواده در جنوب آسیا، در بانکوک تایلند، 6-9 دسامبر 2005؛(13)، 4. انتشار کتاب ایدز و خانواده (14)،
5. برگزاری کارگاه ملل متحد در مورد ایدز و رفاه خانواده در نامیبیا، 30-28 ژوئیه2004 ؛(15)،
6. انتشار کتاب گرایشات مهم که بر خانوادهها تأثیر میگذارد(16)،
7. ارائه گزارشی از نشست مشورتی در مورد همکاری منطقهای و جهانی جهت ارتقای همبستگی اجتماعی(17).
نتیجهگیری
با نگاهی گذرا بر اقداماتی که سازمان ملل متحد تاکنون در رابطه با خانواده انجام داده و نیز با ملاحظه برخی برنامههایی که در دستور کار دارد، شاید بتوان به این ارزیابی دست یافت که عمده اقدامات ملل متحد ناظر بر چالشها، تهدیدات و معضلاتی است که نهاد خانواده و روابط اعضای آن را در جوامع مختلف در سراسر جهان تهدید میکند که ایدز و فقر یا محرومیت اجتماعی از جمله مهمترین این تهدیدات است که بخش قابل ملاحظهای از فعالیتهای مللمتحد را طی دو دهه اخیر به خود اختصاص داده است. البته این رویکرد سازمان ملل متحد با توجه به آثار نامطلوب و عمیقی که این عوامل نامیمون بر خانواده داشتهاند، چندان دور از ذهن نیست، اما نکته قابل تأمل آن است که از سازمان ملل متحد با توجه به حوزه گسترده اختیارات و صلاحیتهای آن، انتظاری بیش از این وجود دارد و در صورتی که بنا بر تصریح نهادهای مللمتحد، حقیقتاً خانواده به عنوان نهاد بنیادین هر اجتماع لحاظ گردد، قطعاً فراتر از اتخاذ مواضع انفعالی در مواجهه با برخی معضلات بیرونی، عوامل و مشکلات دیگر نیز باید در دستور کار ملل متحد قرار گیرد.
همچنین در رابطه با موضوع خانواده به نظر میرسد که دولتهای عضو سازمان، خصوصاً کشورهای اسلامی، نیز میتوانند از ظرفیتهای موجود در چارچوب برنامهها و اقدامات غیررسمی ملل متحد بهرهگیرند و به گونهای فعال در راستای الگوسازی در مورد نهاد خانواده وارد عمل شوند.
پینوشت
خانواده طی 50 سال اخیر در نتیجه تغییر در ساختار آنها دچار تحولاتی شده است که از جمله این تغییرات ساختاری عبارتند از: کوچکتر شدناندازه خانواده، تأخیر در ازدواج و فرزندآوری، افزایش آمار طلاق و والدین تنها.
علاوه بر تحولات ساختاری از جمله عوامل دیگر که بر خانواده تأثیر گذاشتهاند، به گرایش جهانی به مهاجرت، پدیده کهنسالی جمعیت، بیماری ایدز/ اچآیوی و آثار جهانیشدن اشاره شده است. این عوامل اجتماعی پویا، دارای تأثیرات آشکاری بر ظرفیتهای خانواده در اعمال کارکردهایی چون اجتماعی نمودن کودکان و نگهداری از اعضای جوان و کهنسال خانواده داشته است. مطابق بند 3 ماده 16 اعلامیه جهانی حقوق بشر، خانواده واحد طبیعی و اساسی اجتماع بوده که مستحق حمایت از سوی آنهاست. اقدامات سازمان ملل متحد طی سالهای اخیر، اشکال متفاوت خانواده را در نظر گرفته است؛ برخی از مهمترین این اقدامات و برنامهها در رابطه با خانواده عبارتاند از:
الف) اعلام سال 1994 به عنوان سال بینالمللی خانواده
سال 1994، به عنوان سال بینالمللی خانواده با موضوع «خانواده؛ منابع و مسئولیتها در جهان در حال تحول»(1) اعلام شد. مجمع عمومی ملل متحد بر موضوعات مرتبط با خانواده در گفتمان بینالمللی تأکید ویژهای داشته است. در نتیجه این اهتمام، دولتها برنامههای عمل ملی خود را تنظیم نمودهاند که براساس آنها، وزیر مرتبط با امور خانواده و تصویب قوانین خانواده را مورد توجه قرار دادهاند. به این ترتیب تصریح شده که خانواده به عنوان واحد مبنایی جامعه بوده و از این رو نیازمند توجه ویژه است.
همچنین حمایت و مساعدتهای گستردهای باید از خانوادهها به عمل آید تا بتوانند از عهده ایفای مسئولیتهای خود در اجتماع برآیند. به علاوه، اشکال و کارکردهای متفاوت خانواده از کشوری به کشور دیگر به عنوان فرض اولیه مورد پذیرش بوده که این امر تا حد زیادی مرتبط با اولویتهای فردی و شرایط اجتماعی دانسته شده است. با این وجود، سال بینالمللی خانواده به منزله فرصتی تلقی گردیده تا نیازها و ضرورتهای همه خانوادهها در سراسر جهان مدنظر قرار گیرد. از جمله اهداف سال بینالمللی خانواده، کمک به برقراری تساوی میان زنان و مردان در خانوادهها عنوان شد تا مسئولیتهای خانگی و فرصتهای اشتغال به طور برابر میان ایشان تقسیم گردد. همچنین برنامههایی در سطوح محلی، ملی و منطقهای در این راستا پیشبینی گردید.(2) در سال 2004، مجمع عمومی، بزرگداشت دهمین سالگرد سال بینالمللی خانواده را برگزار کرده و دبیرکل نیز روند اقدامات را مورد توجه قرار داده است.
ب) بزرگداشت دهمین سالگرد سال بینالمللی خانواده 2004
مجمع عمومی سازمان ملل متحد بر اهمیت دهمین سالگرد سال بینالمللی خانواده تأکید کرد. اهداف این بزرگداشت شامل موارد ذیل بود:
1. افزایش آگاهی در مورد مسائل مرتبط با خانواده در میان دولتها و بخش خصوصی،
2. گسترش ظرفیت مؤسسات ملی برای تصویب، اجرا و نظارت بر سیاستهای مرتبط با خانوادهها،
3. هماهنگی تلاشها برای پاسخ به معضلاتی که بر خانوادهها تأثیرگذار است،
4. تمرکز بر وضعیت و ضرورتهای خانواده، تشخیص مسائل و معضلات،
5. تقویت اثربخشی تلاشهای محلی، ملی و منطقهای برای اجرای برنامههای مرتبط با خانواده،
6. بهبود همکاری میان سازمانهای ملی و بینالمللی غیردولتی در حمایت از خانواده (3)
ج) بزرگداشت بیستمین سالگرد سال بینالمللی خانواده؛ سال 2014
این مناسبت بهترین فرصت برای ارزیابی و تمرکز مجدد بر نقش خانواده در توسعه، توجه به گرایشات جدید در توسعه راهبردی خانواده، تبادل رویههای مطلوب در ایجاد سیاستهای مرتبط با خانواده، بازنگری چالشهایی که خانوادهها در سراسر جهان با آن مواجه بوده و ارائه راهکارهای مقتضی، تلقی شده است. در واقع با توجه به تحولات سریع اقتصادی- اجتماعی، خانوادهها در اجرای مسئولیتهای متعدد خود با معضلات زیادی مواجه هستند.
امروزه تلاش قابل توجهی از سوی اعضای جوان و کهنسال خانوادهها به منظور غلبه بر فقر انجام گرفته و ایجاد توازن و تعادل میان کار و مسئولیتهای خانوادگی و حفظ ارتباطات میاننسلی به مرور دشوارتر میگردد. با توجه به این معضلات، در بیستمن سالگرد سال بینالمللی خانواده، قرار است مواجهه خانواده با فقر، تضمین توازن میان کار- خانواده و پیشبرد همبستگی اجتماعی میان نسلهای مختلف مورد تمرکز قرار گیرد. البته فعالان در این رابطه مطرح نمودهاند که تحقق این مهم بدون همکاری بخشهای مختلف از جمله کارگزاران دولتی و نیز مؤسسات غیردولتی و NGOها میسر نخواهد بود؛ لذا همکاری آنها را در سطوح مختلف جلب نمودهاند.
مهمترین اقداماتی که برای این بزرگداشت در دستور کار قرار گرفته است، عبارتند از:
1. نشستهای کارشناسی بینالمللی و منطقهای در رابطه با گرایشات خانوادگی جدید و تجزیه و تحلیل سیاستها و برنامههای راهبردی خانواده،
2. اقدامات پژوهشی با موضوعات فقر خانواده، توازن کار– خانواده و همبستگی بیننسلی،
3. تبادل رویههای مطلوب در سیاستهای مربوط به خانواده،
4. راهبری فعالیتهای بخش خصوصی، جامعه مدنی و مجامع دانشگاهی در سطح ملی،
5. تلاش برای ارئه دستاوردها و توصیههایی از مجموع اقدامات مذکور به عنوان راهنمای عمل در آینده در جهت برنامهریزی، اجرا و نظارت.
برخی نشستهای کارشناسی مقدماتی برای بیستمین سالگرد سال بینالمللی خانواده
از سال گذشته تاکنون چندین نشست کارشناسی مقدماتی مرتبط با خانواده در مناطق مختلف جهان برگزار شده است که به ترتیب عبارتند از:
1. نشست کارشناسان اروپایی؛ بروکسل، 8-6 ژوئن2012 (4)
با موضوع: «مواجهه با فقر خانوادگی و محرومیت اجتماعی، تضمین توازن میان کار- خانواده، پیشبرد همبستگی اجتماعی و پیوند بین نسلی در اروپا»
2. نشست کارشناسان آفریقایی؛ آدیسآبابا، 23-22 نوامبر 2012 (5)
با موضوع: «دشواری کارشناسی در مورد خانواده در آفریقا»
3. نشست کارشناسان خاورمیانه و آفریقای شمالی؛ دوحه، 3-2 ژوئن 2013 (6)
با موضوع: «حمایت از خانواده عرب در مقابل فقر: اشتغال، همبستگی اجتماعی و پیوند بین نسلی»
د) بزرگداشت روز بینالمللی خانواده
علاوه بر این سازمان ملل متحد، روز 15 می را هر ساله به عنوان روز بینالمللی خانواده (7) اعلام نموده است که با هدف افزایش آگاهی در مورد موضوعات مرتبط با خانواده و ترغیب انجام اقدامات مقتضی است.
بخش توسعه و راهبرد اجتماعی(8) از بزرگداشت روز بینالمللی خانواده(15 می) از طریق ارئه اطلاعات و انجام دیگر اقدامات لازم، حمایت به عمل میآورد که از جمله شامل همکاری با کمیسیونهای منطقهای، مراکز اطلاعات ملل متحد و سازمانهای مردم نهاد (NGOs) میشود. همچنین سالانه دبیرکل ملل متحد، پیامی به همین مناسبت ارائه میکند. هر سال برای روز بینالمللی خانواده، موضوعی انتخاب شده که عمده فعالیتها طی سال حول آن انجام میگیرد. این موضوعات تاکنون عبارت بودند از:
سال2013: پیشبرد همبستگی اجتماعی و پیوند میاننسلی،
سال 2012: تضمین توازن کار– خانواده،
سال 2011: مواجهه با فقر خانواده و محرومیت اجتماعی،
سال 2010: تأثیر مهاجرت بر خانوادهها در سراسر جهان،
سال 2009: مادران و خانواده: چالشها در جهان در حال تغییر،
سال 2008: پدران و خانواده: چالشها در جهان در حال تغییر،
سال 2007: خانواده و افراد معلول،
سال 2006: خانوادههای در حال تغییر: چالشها و فرصتها،
سال 2005: ایدز/ اچآیوی و رفاه خانواده،
سال 2004: دهمین سالگرد سال بینالمللی خانواده،
سال 2003: مقدمات برگزاری دهمین سالگرد سال بینالمللی خانواده در سال 2004،
سال 2002: خانواده و کهنسالی: فرصتها و چالشها،
سال 2001: خانواده: ایجاد انسجام اجتماعی،
سال 2000: خانواده: فعالان و منتفعین توسعه،
سال 1999: خانواده برای همه سنین،
سال 1998: خانواده: فعالان آموزش حقوق بشر،
سال 1997: ایجاد خانواده بر اساس مشارکت،
سال 1996: خانواده: قربانی اصلی فقر و بیخانمانی.
ﻫ) برنامه مللمتحد در مورد خانواده (9)
از جمله موضوعات کاری بخش امور اقتصادی و اجتماعی در شورای اقتصادی و اجتماعی (10) سازمان مللمتحد، «خانواده» است. اقدامات اولویتدار در این بخش در رابطه با خانواده عبارتند از:
1. ارائه خدمات زیربنایی در زمینه خانواده به نهادهای بینالدولی سازمان مللمتحد مانند مجمع عمومی، کمیسیون توسعه اجتماعی و شورای اقتصادی و اجتماعی،
2. ارتقای تمرکز و گنجاندن رویکردهای ناظر بر خانواده در سیاستگذاریها در سطوح ملی، منطقهای و بینالمللی،
3. تبادل تجربیات، تحقیقات و اطلاعات و حمایت از شبکه موضوعات خانوادگی،
4. حمایت از تحقیقات و مطالعات آسیبشناسانه خانواده،
5. ترغیب و حمایت از همکاری در مورد سیاستها و برنامههای خانواده در نظام داخلی دولتها و در نظام مللمتحد،
6. ارائه مساعدتهای فنی و پشتیبانیهای ظرفیتساز به کشورهای درحال توسعه در حوزه خانواده،
7. برقراری گفتمان با دولتها، جامعه مدنی و بخش خصوصی در مسائل مرتبط با خانوادگی این بخش تاکنون در زمینه خانواده آثاری نیز منتشر نموده است که در ذیل به برخی از آنها اشاره خواهد شد:
1. سیاستهای مرتبط با خانواده برای کاهش فقر، توازن کار- خانواده و همبستگی میاننسلی (2012)؛ (11)،
2. مردان در خانواده (2011)؛ (12)،
3. برگزاری کارگاه راهبردی با موضوع ایدز/ اچآیوی و رفاه خانواده در جنوب آسیا، در بانکوک تایلند، 6-9 دسامبر 2005؛(13)، 4. انتشار کتاب ایدز و خانواده (14)،
5. برگزاری کارگاه ملل متحد در مورد ایدز و رفاه خانواده در نامیبیا، 30-28 ژوئیه2004 ؛(15)،
6. انتشار کتاب گرایشات مهم که بر خانوادهها تأثیر میگذارد(16)،
7. ارائه گزارشی از نشست مشورتی در مورد همکاری منطقهای و جهانی جهت ارتقای همبستگی اجتماعی(17).
نتیجهگیری
با نگاهی گذرا بر اقداماتی که سازمان ملل متحد تاکنون در رابطه با خانواده انجام داده و نیز با ملاحظه برخی برنامههایی که در دستور کار دارد، شاید بتوان به این ارزیابی دست یافت که عمده اقدامات ملل متحد ناظر بر چالشها، تهدیدات و معضلاتی است که نهاد خانواده و روابط اعضای آن را در جوامع مختلف در سراسر جهان تهدید میکند که ایدز و فقر یا محرومیت اجتماعی از جمله مهمترین این تهدیدات است که بخش قابل ملاحظهای از فعالیتهای مللمتحد را طی دو دهه اخیر به خود اختصاص داده است. البته این رویکرد سازمان ملل متحد با توجه به آثار نامطلوب و عمیقی که این عوامل نامیمون بر خانواده داشتهاند، چندان دور از ذهن نیست، اما نکته قابل تأمل آن است که از سازمان ملل متحد با توجه به حوزه گسترده اختیارات و صلاحیتهای آن، انتظاری بیش از این وجود دارد و در صورتی که بنا بر تصریح نهادهای مللمتحد، حقیقتاً خانواده به عنوان نهاد بنیادین هر اجتماع لحاظ گردد، قطعاً فراتر از اتخاذ مواضع انفعالی در مواجهه با برخی معضلات بیرونی، عوامل و مشکلات دیگر نیز باید در دستور کار ملل متحد قرار گیرد.
همچنین در رابطه با موضوع خانواده به نظر میرسد که دولتهای عضو سازمان، خصوصاً کشورهای اسلامی، نیز میتوانند از ظرفیتهای موجود در چارچوب برنامهها و اقدامات غیررسمی ملل متحد بهرهگیرند و به گونهای فعال در راستای الگوسازی در مورد نهاد خانواده وارد عمل شوند.
پینوشت
1. International Year of the Family, with the theme, "Family: Resources and Responsibilities in a Changing World”
2.http://undesadspd.org/Family/InternationalObservances/InternationalYearoftheFamily.aspx
3 http://undesadspd.org/Family/InternationalObservances/TenthAnniversaryoftheIYF.aspx
4 European Expert Group Meeting,Brussels, 6-8 June 2012
5 African Expert Group Meeting, Addis Ababa, 22-23 November 2012
6 Expert Group Meeting for Middle East and North Africa, Doha, 2-3 June 2013
7 the International Day of Families on 15 May
8 The Division for Social Policy and Development (DSPD)
9 United Nations Programme on the Family
10 Department of Economic and Social Affairs (DESA) - Economic and Social Council (ECOSOC)
11 Family-Oriented Policies for Poverty Reduction, Work-Family Balance and Intergenerational Solidarity 2012
12 Men in Families, 2011
13 Policy Workshop on HIV/AIDS and Family Well-being in South and Southeast Asia Bangkok, Thailand, 6 – 9 December 2005
14 AIDS and the Family: Policy Options for a Crisis in Family Capital by Dr. Mark Belsey
15 United Nations Workshop on HIV/AIDS and Family Well-being Windhoek, Namibia, 28 - 30 January 2004.
16 Major Trends Affecting Families: A Background Documen
17 Report of the Consultative Meeting on Regional and Global Coordination in the Promotion of Social Integration
* دانشجوی دکترای حقوق بینالملل
پایگاه خبری خانواده و زنان