جمعه ۷ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 26 Apr 2024
تاریخ انتشار :
جمعه ۲۴ دی ۱۳۸۹ / ۰۳:۰۶
کد مطلب: 2113
۷
۱۰

روانشناسی بالینی چیست ؟

روانشناسی بالینی چیست ؟
  مقدمه
روانشناسی بالینی شاخه‌ای از روان‌شناسی است که به درک، پیش بینی و درمان نابهنجاری، اختلالات روانی ، ناتوانی و آشفتگی‌های شناختی، هیجانی، زیست شناختی، روان شناختی، اجتماعی و رفتاری کمک می‌کند و در گستره وسیعی از جمعیتهای در جستجوی درمان کاربرد دارد. (رزنیک، ۱۹۹۱)

نقش‌های شش گانه آن عبارت است از: ارزیابی و تشخیص، مداخله و درمان، مشاوره، آموزش و نظارت بر کار رواندرمانگرها، پژوهش و مدیریت. غالب کارهای روانشناس بالینی در راستای درمان و تشخیص، آموزش و پژوهش است (دادستان و منصور، ۱۳۶۶)
از عمر روان‌شناسی به شکل علمی و منظم فقط حدود یک قرن می‌گذرد. ولی رشد آن در چند سال اخیر اعجاب آور بوده است. این رشته هم مانند علوم دیگر فرمان با ازدیاد روزافزون دانش رشته‌های تخصصی بوجود آمد و امروزه در امریکا حدود 30 - 20 بخش دارد و هر بخش علاقه و مهارت خاصی را عرضه می‌کند. ولی در 20 سال اخیر هیچ یک از رشته‌های روان شناسی به اندازه روان‌شناسی بالینی پیشرفت نکرده است و تعداد افرادی که در این بخش تحقیق می‌کنند از رشته‌های دیگر روان‌شناسی به مراتب بیشترند. گذشته آن به زمان انسان اولیه می‌رسد.
بشر اولیه امراض روانی پدیده‌ای ماورءالطبیعه می‌دانست.روشهای درمان اینگونه بیماران که تصور می‌شد دچار جن زدگی و ارواح خبیثه شده باشند عبارت بود از سوراخ کردن جمجمه به منظور آزاد کردن روح پلید و به زنجیر بستن، تنبیه جسمی و سوزاندن و انواع شکنجه‌های دیگر. در اواخر قرن هجده در فرانسه پزشکی به نام فیلیپ پنیل رئیس بزرگترین بیمارستان روانی فرانسه شد. او با اصلاحات نوع دوستانه به درمان روانی کمک کرد. پیدایش و تکامل روان‌شناسی بالینی پیشرفت در ماهیت هوش و اندازه گیری آن ، تفاوتهای فردی ، روان شناسی کودک نیز نقش داشته‌اند. حد فاصل میان روان‌شناسی بالینی و روان‌شناسی کودک از بعضی جهات بسیار نامشخص است. زیرا روان شناسی بالینی در اصل به سبب علاقه به مسائل کودکان عقب افتاده بوجود آمد. پیدایش ابزارها و آزمونهای روانی نیز در تکامل روان شناسی بالینی نقش اساسی داشته‌اند.  
وظایف روان شناسی بالینی متنوع و مختلف است و به موسسه‌ای که روان شناسی در آن کار می‌کند و همچنین به نوع تحصیلات و تعلیمات عملی که داشته است بستگی دارد. برای مثال وظایف روان شناسی بالینی در بیمارستان روانی ممکن است منحصر به تشخیص بیماری از طریق تست باشد یا به روان درمانی بپردازد یا مشغول تحقیقات شود و یا تعلیم عده ای را به عهده بگیرد.
روان شناس بالینی ممکن است در مدارس ، مراکز مشاوره کودکان ، زندانها ، بیمارستانها ، دانشگاهها ، پرورشگاهها ، کودکستانها ، وزارت کار ، کارخانه‌ها و انواع دیگر موسسات انجام وظیفه کند.  دسته آخر روان شناسانی هستند که به تحقیق و آزمایش خصوصیات بیماران روانی علاقه دارند و از طریق تجربی برای کشف علل ، علائم و طرق درمان می‌کوشند. روان شناسان معتقدند که آگاهی از تمام این روشها برای آماده ساختن روان شناسی بالینی ضروری است و روان شناسی بدون آشنایی با آنها نمی‌تواند به نحو موثری انجام وظیفه نماید. روان شناسان بالینی از روشهای مختلف برای تشخیص اختلالات استفاده می‌کنند. از جمله این روشها مشاهده رفتار بیمار ، مصاحبه کلینیکی ، آزمونهای روانی ، بررسی تاریخچه فردی و ... است.
روشهای مختلف درمانی در روان شناسی بالینی وجود دارد که روان شناسانی با توجه به رویکرد نظری که در روان شناسی دارند یکی از آنها بکار می‌برند. مثل شناخت درمانی ، رفتار درمانی , روانکاوی و ... برخی از روان شناسان بالینی دیدگاه التقاطی دارند و از تمام شیوه‌های درمانی بهره می‌برند.
چهار مرحله تاریخی برجسته برای روانشناسی بالینی در جهان وجود دارد:
* آغاز حرفه ۱۸۹۲-۱۹۱۴
* فرا رسیدن عصر روانشناسی بالینی ۱۹۱۶-۱۹۵۴
* یکپارچگی و حرفه‌ای گرائی ۱۹۵۴-۱۹۷۸
* خود مختاری و تعهد اجتماعی ۱۹۷۹

روان‌شناسی بالینی در گذشته
تکامل روان‌شناسی بالینی به سبب تاثیر عوامل متعدد صورت گرفت که بعضی از آنها خارج از حیطه روان‌شناسی بود. برای مثال پیشرفتهای حاصله در بیولوژی ، فلسفه ، سیاست و امثال آن نیز در تشکیل تاریخچه روان‌شناسی درمانی موثر بوده است. از عمر روان‌شناسی بالینی به عنوان یک رشته تخصصی و مستقل حدود 90 سال می‌گذرد تاریخ آن با تکامل روان‌شناسی مرضی آمیخته است و گذشته آن به زمان انسان اولیه می‌رسد. بشر اولیه امراض روانی پدیده‌ای ماورءالطبیعه می‌دانست. روشهای درمان اینگونه بیماران که تصور می‌شد دچار جن زدگی و ارواح خبیثه شده باشند عبارت بود از سوراخ کردن جمجمه به منظور آزاد کردن روح پلید و به زنجیر بستن، تنبیه جسمی و سوزاندن و انواع شکنجه‌های دیگر. در اواخر قرن هجده در فرانسه پزشکی به نام فیلیپ پنیل رئیس بزرگترین بیمارستان روانی فرانسه شد. او با اصلاحات نوع دوستانه به درمان روانی کمک کرد.
در قرن نوزدهم مسمزیسم بوجود آمد. مسمز فردی بود که با استفاده از هیپنوتیزم به درمان بیماران روانی پرداخت.
  عوامل موثر در پیدایش روان‌شناسی بالینی
پیدایش و تکامل روان‌شناسی بالینی پیشرفت در ماهیت هوش و اندازه گیری آن ، تفاوتهای فردی ، روان شناسی کودک نیز نقش داشته‌اند. حد فاصل میان روان‌شناسی بالینی و روان‌شناسی کودک از بعضی جهات بسیار نامشخص است. زیرا روان شناسی بالینی در اصل به سبب علاقه به مسائل کودکان عقب افتاده بوجود آمد. پیدایش ابزارها و آزمونهای روانی نیز در تکامل روان شناسی بالینی نقش اساسی داشته‌اند.

روان شناسی بالینی در ایران
در جریان تاریخ نود ساله روان شناسی بالینی در دنیا ، ایران تاریخچه سی ساله‌ای دارد. اولین درس در این رشته از روان شناسی در سال 1344 شمسی در گروه روانشناسی دانشگاه تهران تدریس شد و اولین کتاب در این زمینه به نام روان شناسی بالینی تالیف سعید شاملو در سال 1345 شمسی از طرف دانشگاه تهران منتشر شد. نخستین کلینیک روان شناسی در سال 1346 و در دانشگاه تهان تحت عنوان مرکز مشاوره و راهنمایی ایجاد شد. در این مرکز برای اولین بار کار سیستمی مرکب از یک روان شناس بالینی که سرپرست مرکز نیز بود، یک روانپزشک و یک مددکار اجتماعی به بررسی مسائل روانی دانشجویان پرداختند و با همکاری هم در تشخیص و درمان نابهنجاریهای رفتاری آنها اهتمام ورزیدند. رشته روان شناسی بالینی عمدتا در اوئل دهه سال 1350شمسی زمانی رسمیت یافت که در گروه روانپزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه تهران واقع در بیمارستان روزبه برنامه‌ای به نام فوق لیسانس روان شناسی بالینی ایجاد شد. در ایران از اوایل دهه ۱۳۵۰ اولین دوره کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی در بیمارستان روزبه گشایش یافت (شاملو ۱۳۷۰، ص ۲۳).از سال ۱۳۶۵ و به دنبال تعطیلی دوره فوق انستیتو روانپزشکی تهران عهده دار آن شد و در ۱۳۸۰ انجمن علمی روانشناسی بالینی ایران در آن دایرشد. اولین دانشجوی دکتری روانشناسی بالینی ایران در ۱۳۸۱ از انستیتو فارغ التحصیل شد (احمدرضامحمدپور، ۱۳۸۳، خبرنامه انجمن علمی روانشناسی بالینی ایران ص، ۱۲-۲۲).اولین فارغ التحصیل دکترای روان‌شناسی بالینی ایران و از اولین گروه دانشجویان ورودی کشور در این دوره دکتر نورمحمد بخشانی( خبرنامه انجمن علمی روان‌شناسی بالینی ایران ۱۲-۲۲ مجله اندیشه و رفتار ۱۳۸۱) دانشیار فعلی گروه روانپزشکی و روان‌شناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان است.

ویژگیهای روان شناسی بالینی
وظایف روان شناسی بالینی متنوع و مختلف است و به موسسه‌ای که روان شناسی در آن کار می‌کند و همچنین به نوع تحصیلات و تعلیمات عملی که داشته است بستگی دارد. برای مثال وظایف روان شناسی بالینی در بیمارستان روانی ممکن است منحصر به تشخیص بیماری از طریق تست باشد یا به روان درمانی بپردازد یا مشغول تحقیقات شود و یا تعلیم عده ای را به عهده بگیرد. روان شناس بالینی ممکن است در مدارس ، مراکز مشاوره کودکان ، زندانها ، بیمارستانها ، دانشگاهها ، پرورشگاهها ، کودکستانها ، وزارت کار ، کارخانه‌ها و انواع دیگر موسسات انجام وظیفه کند.

انواع روان شناسی بالینی
چهار نوع روان شناسی بالینی وجود دارد: دسته‌ای که برای درمان بیماری با روانپزشکان و روانکاوان اشتراک مساعی می‌کنند و بیشتر به کشف ماهیت بیماری و طرز معالجه یک فرد خاص توجه می‌کنند. دسته بعد روان شناسانی که وقت خود را بطور عمده صرف اندازه گیری خصوصیات افراد بوسیله تستهای روان شناسی می‌کنند. دسته دیگر فعالیتهای دسته اول و دوم را بطور مساوی انجام می‌دهند یعنی هم به تشخیص و هم به درمان می‌پردازند. دسته آخر روان شناسانی هستند که به تحقیق و آزمایش خصوصیات بیماران روانی علاقه دارند و از طریق تجربی برای کشف علل ، علائم و طرق درمان می‌کوشند. روان شناسان معتقدند که آگاهی از تمام این روشها برای آماده ساختن روان شناسی بالینی ضروری است و روان شناسی بدون آشنایی با آنها نمی‌تواند به نحو موثری انجام وظیفه نماید.  

تشخیص در روان شناسی بالینی
روان شناسان بالینی از روشهای مختلف برای تشخیص اختلالات استفاده می‌کنند. از جمله این روشها مشاهده رفتار بیمار ، مصاحبه کلینیکی ، آزمونهای روانی ، بررسی تاریخچه فردی و ... است.
درمان در روان شناسی بالینی روشهای مختلف درمانی در روان شناسی بالینی وجود دارد که روان شناسانی با توجه به رویکرد نظری که در روان شناسی دارند یکی از آنها بکار می‌برند. مثل شناخت درمانی ، رفتار درمانی ، روانکاوی و ... برخی از روان شناسان بالینی دیدگاه التقاطی دارند و از تمام شیوه‌های درمانی بهره می‌برند  روان‌شناسی بالینی شاخه‌ای از علم روانشناسی است که به بحث در زمینه اختلالات روانی و تشخیص آنها و درمان می‌پردازد. از عمر روان‌شناسی به شکل علمی و منظم فقط حدود یک قرن می‌گذرد. ولی رشد آن در چند سال اخیر اعجاب آور بوده است. این رشته هم مانند علوم دیگر فرمان با ازدیاد روزافزون دانش رشته‌های تخصصی بوجود آمد و امروزه در امریکا حدود ۳۰ - ۲۰ بخش دارد و هر بخش علاقه و مهارت خاصی را عرضه می‌کند. ولی در ۲۰ سال اخیر هیچ یک از رشته‌های روان شناسی به اندازه روان‌شناسی بالینی پیشرفت نکرده است و تعداد افرادی که در این بخش تحقیق می‌کنند از رشته‌های دیگر روان‌شناسی به مراتب بیشترند.

  ? What is Clinical Psychology  According to the American Psychological Association, "clinical psychology integrates science, theory, and practice to understand, predict, and alleviate maladjustment, disability, and discomfort as well as to promote human adaptation, adjustment, and personal development. Clinical Psychology focuses on the intellectual, emotional, biological, psychological, social, and behavioral aspects of human functioning across the life span, in varying cultures, and at all socioeconomic levels."   Clinical psychology is an integration of science, theory and clinical knowledge for the purpose of understanding, preventing, and relieving psychologically based distress or dysfunction and to promote subjective well-being and personal development.[1][2] Central to its practice are psychological assessment and psychotherapy, although clinical psychologists also engage in research, teaching, consultation, forensic testimony, and program development and administration.[3] In many countries, clinical psychology is a regulated mental health profession. The field is often considered to have begun in 1896 with the opening of the first psychological clinic at the University of Pennsylvania by Lightner Witmer. In the first half of the 20th century, clinical psychology was focused on psychological assessment, with little attention given to treatment. This changed after the 1940s when World War II resulted in the need for a large increase in the number of trained clinicians. Since that time, two main educational models have developed—the Ph.D. scientist-practitioner model (focusing on research) and the Psy.D. practitioner-scholar model (focusing on clinical practice). Clinical psychologists are now considered experts in providing psychotherapy, and generally train within four primary theoretical orientations—psychodynamic, humanistic, behavior therapy/ cognitive behavioral, and systems or family therapy.   link :  http://en.wikipedia.org/wiki/Clinical_psychology   Clinical Psychology Career Advice & Information
This section of the clinical psychology page contains information links for anybody interested in becoming a clinical psychologist, or anybody wanting to find out more about what clinical psychologists do. This information will relate predominately to the practice of clincial psychology in the USA & UK; however, I hope to include related information from other countries in due course.
 
نام شما

آدرس ايميل شما
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود
  • نظرات پس از تأیید مدير حداكثر ظرف 24 ساعت آينده منتشر می‌شود

United States
مرسی عالی بود
سمانه
Iran, Islamic Republic of
سلام مرسی ازتوضیحتون من کارشناسی علوم کامپیوترم ولی خیلی علاقه به روانشناسی کودک دارم لطفا راهنماییم کنین جواب روبه ایمیلم بفرستین
احمد
Iran, Islamic Republic of
دکتر بخشانی در حال حاضر استاد تمام (فول پروفسور) دانشگاه میباشد و من افتخار میکنم که سر کلاس درس ایشان حضور داشته ام . رعایت اصول اخلاقی- اسلامی و کلام رسا همراه با دانش فوق العاده اش ستودنی است.
hamed
Iran, Islamic Republic of
واقعا تا سر کلاس پروفسور بخشانی نباشید تصور نمیکنید ایشان چگونه مفاهیم پیچیده روان شناسی بالینی را با کلامی رسا برای دانشجویانش توضیح می دهد. این توانمندی همراه با تواضع و رعایت اصول اخلاقی-اسلامی ضمن جدیت در کار محبوبیت ایشان را بین دانشجویان بی نظیر کرده است.
شهرکی
Iran, Islamic Republic of
دقیقا.اما اگر کمی آسانتر سوالات امتحانی را بدهد بسیار عالی بود.
نازی
Iran, Islamic Republic of
از درسی که با دکتر بخشانی داشتم افتادم چون رشته ام غیر مرتبط بود خوب نمیتوانستم مطالب را بفهمم ولی ترم بعد تازه راه افتادم و خوشحالی که الکی درسم را پاس نکردم.
شهریار
Iran, Islamic Republic of
ایشون رواصلآ قبول ندارم خداشاهده ممکنه اطلاعات داشته باشه امااصلآ تدریس بلدنیست
علی
Iran, Islamic Republic of
معلومه فقط برای نمره درس میخوانید. اگر ایشون معلم خوبی نباشد کدام استاد را شما انتخاب می کنی.با شما موافقم که دکتر بخشانی نه الکی به کسی نمره می دهد ونه سر کلاس وقت تلف می کند .مهمتر ازاینکه از سر و ته حجم درس را مثل بقیه اساتید نمیزند. من که به زور از درس دکتر بخشانی 12 شدم ولی حاضر نیستم آن را به نمره 18 که از درس یکی از اساتید گرفتم عوض کنم. جالبه که فقط 18 را با جواب به یک سوال گرفتم و بقیه را فقط صفحه پرکردم و 18 شدم. همچنین دکتر بخشانی معتقد است که همه رشته ها از جایگاه بالایی برخوردارند و کسی موفق تر است که در رشته مرتبط درس بخواند و اولین ترم که این موضوع را سر کلاس شنیدم خیلی ناراحت شدم ولی وقتی ترم سوم ارشد بالینی میخوندم تازه به عمق صحبت ش پی بردم. در کل برای دانشگاه آزاد دکتر بخشانی خوب نیست چون از معیارهای دانشجو بودن و درس خواندن کوتاه نمی آید که برای ما که فقط برای مدرک میآییم استادایی خوبند که کمتر کلاس تشکیل دهند و خوب نمره بدهند. ولی باز میگویم درود بر دکتر بخشانی که برای یادگیری دانشجویان تلاش زیادی می کند و سخت گیری های اش شیرین میشوند ولی بعد از چند سال که تازه می فهمیم چرا روانشناسی بالینی اینقدر براش اهمید دارد.
سارا
Iran, Islamic Republic of
سلام ...می خواستم بپرسم که برای انتحاب رشته روانشناسسی از طریق کنکور تجربی باید چیکار کنیم؟ بین رشته های مربوط به تجربی اصلا اسم روانشناسی بالینی نیست . فقط نوشته شده روانشناسی . چه شکلی باید گرایش بالینی رو انتخاب کنیم ؟ لطفا جواب بدید ... ممنون 💓
پاسخ
Iran, Islamic Republic of
طبق آیین نامه های جدید در مقطع کارشناسی دیگه گرایش نداریم ولی در دوره ارشد چرا. یعنی الان شما فقط باید در دوره لیسانس رشته روانشناسی را انتخاب کنید و در مقطع فوق لیسانس رشته روانشناسی بالینی
چطور از مردها تعریف کنیم؟
ایجاد هر خاطره جدید به مغز آسیب می‌زند!
مطالعه نشانگر عصبی بالقوه برای آسیب اجتماعی در اختلالات روانی را نشان می دهد!
۱۰ شگرد رسانه‌ای برای اثرگذاری بر باورهای مخاطب
پنج اقدامی که والدین باید در مواجهه با کودکان کابوس زده انجام دهند!
«آلیس در سرزمین عجایب»؛ اختلال روانی عجیب
سندروم مسأله با پدر / آسیب‌های بی‌مهری پدران به دختران
روانشناسی که دنیای سرمایه گذاری را ۱۸۰ درجه تغییر داد
چرا گاهی نمی‌توان بخشید و فراموش کرد؟!
مغز چطور خاطرات ماندگار می‌سازد؟
روانشناسی جمع‌آوری اشیا و یا کلکسیونر شدن
دربارۀ تاثیرات عجیب «ترس از پشیمانی»
چرا همیشه بدنبال این هستیم که بدانیم چرا گل خار دارد؟ بیایید گاهی بدنبال آن باشیم که بدانیم چرا خار گل دارد؟