پیشگیری، حلقه مفقوده آسیبهای اجتماعی
به گزارش میگنا به نقل از آناج، هر عمل یا رفتاری که جامعه را دچار بینظمی کند و نیز پیش بینی باورها را به هم بریزد آسیب اجتماعی محسوب میشود. به عبارتی دیگر هر چیزی که باعث نگرانی افراد در حوزه عمومی و خصوصی شود جامعه با آسیب اجتماعی مواجه شده است. در حال حاضر اعتیاد، طلاق، خشونتهای خانگی، فرار از منزل، اقدام به خودکشی، زنان خیابانی، کودکان کار و ... بیشترین آسیبهای اجتماعی کشور را تشکیل میدهند.
آسیبهای اجتماعی مهمترین دغدغه کنونی جامعه ایرانی است. این آسیبها را میتوان در همه جا دید. چه در راهروهای دادگستری باشد و چه در کف خیابان. نمیتوان از این موضوع به سادگی عبور کرد و نگران آینده این جامعه نبود.
مگر میشود این واقعیت تلخ را نادیده انگاشت و یا آن را از افکار عمومی پنهان کرد. صفحه حوادث روزنامهها را که ورق بزنیم مشاهده میکنیم روزانه چندین طلاق، قتل، سرقت، قاچاق، انحرافات جنسی و غیره رخ میدهد. با نگاه به این صفحات تنها عکس العملی که از طرف خواننده بروز میکند احساس تاسف و شاید در ادامه، بازگو کردن آن در محافل عمومی و خصوصی است.
شواهد موجود در جامعه حاکی از این واقعیت است که در دهه اخیر، فرسایش شدیدی در سرمایه اجتماعی هم در درون خانواده و هم در جامعه روی داده است. به علاوه، جامعه شدیداً درمعرض تهاجم فردگرایی قرار گرفته که براساس آن منافع فردی بر مصالح جمعی تقدم یافته است.
نتایج تحقیقات اجتماعی بیانگر این واقعیت است که بین نابرابری درآمد و جرایم رابطه کاملا قوی وجود دارد. بنابراین سلامت جامعه و تعالی آن نیازمند ریشه کن کردن فقر و نابرابری میباشد و عدم توجه به این امر، دیر یا زود به زنجیره عدم تعادلهای اجتماعی، سیاسی و اقتصای میانجامد و این عدم تعادلها خود به موانع نفوذ ناپذیری بر سر راه رشد اقتصادی تبدیل میشود که جرم و جنایت را در جامعه افزایش خواهد داد.
واقعیت این است که کانون خانواده به عنوان مهمترین اصل در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی مطرح هستند. اگر بتوانیم به هر بهایی این کانون را حفظ کنیم، مهمترین قدم در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی را برداشتهایم، زیرا فروپاشی کانون خانواده، منشأ بسیاری از آسیبهای اجتماعی است.
آسیبهای اجتماعی ماهیتی زنجیروار دارند؛ برای مثال اعتیاد به همراه خود طلاق، کودک آزاری، خودکشی و ایدز میآورد، خشونت خانوادگی منتج به فرار و مسائل اخلاقی دیگر میشود. آسیبهای اجتماعی در پی هم میآیند و یکی دیگری را سبب میشود.
شکاف بین نسلی یکی دیگر از آسیبهایی است که در بیشتر خانوادهها نمایان است. متاسفانه متوسط گفتوگوی اعضای خانوادههای ایرانی با هم به 15 دقیقه رسیده است چون شبکههای اجتماعی، تلویزیون و اینترنت جای ارتباطهای مستقیم میان مردم را گرفتهاند و حاصل این وابستگی بی قید و شرط به مظاهر تکنولوژی، متزلزل شدن روابط اعضای خانواده و متزلزل شدن بنیاد آن است.
جامعه ایرانی در گذار از سنت به مدرنیته در حال پوست اندازی است برای واکسینه کردن این جامعه از انواع آسیبها توجه به بهداشت روانی جامعه و آموزش مهارتهای زندگی ضروری به نظر میرسد. آسیبهای اجتماعی در انواع آن باید ریشه یابی و با آن برخورد علمی و فرهنگی صورت گیرد. باید تاکید و عمل به ارزشهای دینی و ملی در جامعه پررنگتر باشد و نشاط اجتماعی به جامعه تزریق گردد و به تبع آن سرمایه های فراموش شده اجتماعی دوباره احیا گردند.
نگارنده: طاهر خیری