با وبا آشنا شویم و از آن پیشگیری کنیم
وبا یک بیماری اسهالی واگیردار و خاص انسان است که توسط نوعی باکتری بنام ویبریوکلرا ایجاد می شود . این بیماری در صورت عدم پیشگیری و درمان به موقع و مناسب ، بسیار کشنده است .
این بیماری بیشتر در نقاط گرم و مرطوب و در تمام ماههای سال به خصوص از اردیبهشت تا آبان ماه دیده می شود . بیماران وبایی به طور مشخص دچار اسهال آبکی همراه با کم آبی شدید می شوند .
●علائم بالینی و خصوصیات بالینی بیمار مبتلا به وبا چیست ؟
▪اسهال آبکی حجیم و سریع السیر و جهنده ، با دفعات اجابت مزاج غیرقابل شمارش و بسیار زیاد
▪اسهال بدون تب و بدون دل درد و بدون زور و پیچ شکم
▪استفراغ بدون حالت تهوع قبلی
▪گرفتگی ( اسپاسم ) و درد عضلات پشت ساق پا
▪عطش و تشنگی فراوان
▪کم شدن یا قطع ادرار
●توجه :
در صورت عدم جایگزینی سریع مایعات و الکترولیت های بدن ( سدیم ، کلر ،پتاسیم و … ) ۲۵ تا ۵۰ درصد از موارد مبتلا به بیماری وبا منجر به مرگ می شوند .حدود ۹۰٪ بیماران بدون علامت بوده و یا اسهال خفیف دارند ولی در صورت اسهال آبکی شدید ، از اولین مدفوع شل تا شوک ۴ تا ۱۲ ساعت و تا مرگ ۱۸ ساعت تا چند روز بیشتر طول نمی کشند .
اولین شکایت بیمار ، احساس پری و غرغر شکم است سپس اسهال آبکی شبیه آب برنج و اکثراً بدون بو ایجاد میشود .
●راههای انتقال بیماری وبا و منابع شایع این بیماری چیست ؟
الف ) راه تماس مستقیم :
بیماری می تواند از طریق دست های آلوده ، تماس با مواد دفعی و استفراغ بیماران و یا وسایل و لوازم آلوده به مدفوع بیمار منتقل شود .
ب ) راه تماس غیرمستقیم :
۱- مصرف آب آلوده به مدفوع ( آلودگی آب توسط مدفوع به طور ثانوی ، دفع ناصحیح فاضلاب و نشت آن به آب آشامیدنی ) منابع آب حفاظت نشده مانند چاهها ، دریاچه ها ، استخرها ، جوی ها و …
۲- استحمام یا شستشوی لوازم آشپزخانه در آب آلوده
۳ – شستشوی سبزی و میوه ها با آب آلوده
۴ – یخ آلوده که از آب آلوده تهیه شده باشد .
۵ – غذاهای آلوده که در خارج از یخچال نگهداری شوند و انبار کردن غذاهایی همچون شیر ، برنج پخته ، تخم مرغ و …. در خارج از یخچال
۶ – غذاهای دریایی ناپخته و خام مثل صدف ، ماهی و …
۷ – تغذیه کودکان و نوزادان با بطری ( آلوده ) به جای شیرمادر نیز می تواند یک عامل انتقال بیماری باشد .
▪نکته :
در مواقع ابتلا به اسهال حاد آبکی شدید با دفعات بسیار زیاد سریعآً به مراکز بهداشتی درمانی و یا پزشک مراجعه نمایید . ضمن درمان سریع کم آبی در مطب یا درمانگاه ، نمونه برداری از مدفوع جهت کشف سریع بیمرای وبا به عمل می آید .
● آیا بیماری وبای التور درمان پذیر است ؟ بلی
می توان با جبران وفور مایعات و املاح از دست رفته بدن که در اثر اسهال ایجاد شده است وبای التور را به خوبی و با موفقیت درمان نمود . برای این منظور می توان از مایع درمانی خوراکی به مقادیر زیاد استفاده نمود . بهترین محلول خوراکی برای جبران کم آبی و املاح از دست رفته بدن ، محلول او- آر- اس است .
● طرز تهیه محلول او – آر – اس
چهارلیوان پرآب را در یک ظرف تمیز ریخته و کاملاً بجوشانید ( حداقل ۱ دقیقه پس از رسیدن آب به نقطه جوش )
بگذارید تا آب جوشیده سرد شود . یک پاکت محلول او – آر – اس را در ظرف محتوی ۴ لیوان آب جوشیده خنک شده بریزید و آنها را بهم بزنید . محلول تهیه شده باید در یخچال نگهداری شود .بعد از هر بار اجابت مزاج شل و آبکی نصف تا یک لیوان از این محلول را بخورید .
محلول تهیه شده فقط برای ۲۴ ساعت قابل استفاده است ، در صورت باقی ماندن آن پس از ۲۴ ساعت ، باید محلول اضافی دور ریخته شود و مجدداً با روش فوق ۱ لیتر محلول جدید تهیه شود.
موارد جدی و شدید اسهال علاوه بر روش خوراکی ، به تزریق داخل وریدی سرم های حیاتی نیز نیاز دارند . سرم درمانی در درمانگاه یا بیمارستان یا مراکز بهداشتی درمانی و مطب ها زیر نظر پزشک و یا پرستار دوره دیده صورت می گیرد . علاوه بر جبران آب و املاح از دست رفته ، درمان بیماران با آنتی بیوتیک مناسب نیز ضرورت دارد .
●سه نکته اصلی در درمان بیماریهای اسهالی :
در هنگام بروز اسهال از آب و مایعات فراوان استفاده نمایید .
از محلول پودر او – آر – اس مایع درمانی خوراکی استفاده گردد .
جهت درمان فوراً به پزشک مراجعه نمایید .
●راههای پیشگیری از بیماریهای اسهالی از جمله وبای التور چیست ؟
▪از آب آشامیدنی سالم استفاده شود .
▪در مناطقی که دسترسی به آب تصفیه شده و لوله کشی وجود ندارد و از آب چاه ، تانکرها ، آب چشمه ها و …. استفاده می گردد ( مثل مواقع حوادث غیرمترقبه از جمله زلزله ، سیل و جنگ و …. ) ، حتماً قبل از مصرف ، آب جوشانده و یا کلرزنی شود ( استفاده از محلول کلرمادر )
▪از سبزیجات و میوه جات شسته شده و ضدعفونی شده استفاده گردد .
▪قبل از تهیه غذا و توزیع غذا ، قبل از خوردن غذا ، قبل از دادن شیر یا غذا به کودک حتماً دستها با آب و صابون شسته شود .
▪باید دستها در موارد زیر با آب و صابون به طور کامل شسته شود :
بعد از اجابت مزاج ( رفتن به مستراح )
بعد از شستن و تمیزکردن کودک
بعد از دست زدن به مواد غذایی خام نظیر سبزیجات ، گوشت ، ماهی و مرغ
از مصرف غذاهای آماده و غیربهداشتی مثل آب میوه ، معجون ، بستنی ، ساندویچ و شیرموز خودداری گردد .
از دست فروشها ( آب زرشک فروشی ها ، گردوفروشی ها ، بلال فروشی ها و … ) خرید نکنید .
در آب رودخانه و جویها یا استخرهای آلوده شنا نکنید .
دورنگهداشتن مواد غذایی از دسترس مگس و آلودگی های دیگر
از مصرف یخ غیربهداشتی خودداری کنید .
●اقدامات احتیاطی
نظر به اینکه طی سالهای گذشته در اکثر کشورها منجمله در نقاط مختلفی از کشورمان مواردی از بیماری وبای التور مشاهده شده است لذا به منظور جلوگیری از ابتلاء به این بیماری عموم مردم به ویژه کسانی که قصد مسافرت به دیگر مناطق کشور را دارند و یا در مواقع حوادث غیرمترقبه از جمله زلزله ، سیل و … می بایستی اقدامات احتیاطی زیر را انجام دهند :
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، فقط از آب های لوله کشی شده بهداشتی و کاملاً مطمئن استفاده شود و در صورت عدم دسترسی به چنین آبهایی ، آب مورد نیاز جوشانیده شده و یا با استفاده از کلرضدعفونی گردیده و سپس مصرف گردد . از مصرف یخ هایی که توسط فروشندگان مختلف عرضه می شوند به شدت خودداری شود .
غذاهایی میل شوند که تازه پخته شده و هنوز کاملاً داغ هستند .
فقط از میوه هایی استفاده شود که کاملاً شسته و ضدعفونی شده و توسط خود شخص پوست کنده شده اند .
از مصرف مواد غذایی نیم پخته یا خام به شدت خودداری شود .
سبزی ها پس از ضدعفونی و شستشوی کامل و صحیح مورد استفاده قرار گیرند . به منظور اطمینان بیشتر توصیه میشود سبزیجات به صورت پخته مصرف گردند .
در طول سفر از مصرف سالاد خودداری شود .
از خرید مواد خوراکی از فروشندگان دوره گرد و فروشگاههای غیرمعتبر و فاقد مدارک بهداشتی خودداری شود .
نکات ضروری رعایت بهداشت فردی خصوصاً شستن دست ها با آب و صابون قبل از مصرف مواد غذایی و پس از اجابت مزاج مورد توجه قرار گیرند . سایت پزشکان بدون مرز
▪اسهال آبکی حجیم و سریع السیر و جهنده ، با دفعات اجابت مزاج غیرقابل شمارش و بسیار زیاد
▪اسهال بدون تب و بدون دل درد و بدون زور و پیچ شکم
▪استفراغ بدون حالت تهوع قبلی
▪گرفتگی ( اسپاسم ) و درد عضلات پشت ساق پا
▪عطش و تشنگی فراوان
▪کم شدن یا قطع ادرار
●توجه :
در صورت عدم جایگزینی سریع مایعات و الکترولیت های بدن ( سدیم ، کلر ،پتاسیم و … ) ۲۵ تا ۵۰ درصد از موارد مبتلا به بیماری وبا منجر به مرگ می شوند .حدود ۹۰٪ بیماران بدون علامت بوده و یا اسهال خفیف دارند ولی در صورت اسهال آبکی شدید ، از اولین مدفوع شل تا شوک ۴ تا ۱۲ ساعت و تا مرگ ۱۸ ساعت تا چند روز بیشتر طول نمی کشند .
اولین شکایت بیمار ، احساس پری و غرغر شکم است سپس اسهال آبکی شبیه آب برنج و اکثراً بدون بو ایجاد میشود .
●راههای انتقال بیماری وبا و منابع شایع این بیماری چیست ؟
الف ) راه تماس مستقیم :
بیماری می تواند از طریق دست های آلوده ، تماس با مواد دفعی و استفراغ بیماران و یا وسایل و لوازم آلوده به مدفوع بیمار منتقل شود .
ب ) راه تماس غیرمستقیم :
۱- مصرف آب آلوده به مدفوع ( آلودگی آب توسط مدفوع به طور ثانوی ، دفع ناصحیح فاضلاب و نشت آن به آب آشامیدنی ) منابع آب حفاظت نشده مانند چاهها ، دریاچه ها ، استخرها ، جوی ها و …
۲- استحمام یا شستشوی لوازم آشپزخانه در آب آلوده
۳ – شستشوی سبزی و میوه ها با آب آلوده
۴ – یخ آلوده که از آب آلوده تهیه شده باشد .
۵ – غذاهای آلوده که در خارج از یخچال نگهداری شوند و انبار کردن غذاهایی همچون شیر ، برنج پخته ، تخم مرغ و …. در خارج از یخچال
۶ – غذاهای دریایی ناپخته و خام مثل صدف ، ماهی و …
۷ – تغذیه کودکان و نوزادان با بطری ( آلوده ) به جای شیرمادر نیز می تواند یک عامل انتقال بیماری باشد .
▪نکته :
در مواقع ابتلا به اسهال حاد آبکی شدید با دفعات بسیار زیاد سریعآً به مراکز بهداشتی درمانی و یا پزشک مراجعه نمایید . ضمن درمان سریع کم آبی در مطب یا درمانگاه ، نمونه برداری از مدفوع جهت کشف سریع بیمرای وبا به عمل می آید .
● آیا بیماری وبای التور درمان پذیر است ؟ بلی
می توان با جبران وفور مایعات و املاح از دست رفته بدن که در اثر اسهال ایجاد شده است وبای التور را به خوبی و با موفقیت درمان نمود . برای این منظور می توان از مایع درمانی خوراکی به مقادیر زیاد استفاده نمود . بهترین محلول خوراکی برای جبران کم آبی و املاح از دست رفته بدن ، محلول او- آر- اس است .
● طرز تهیه محلول او – آر – اس
چهارلیوان پرآب را در یک ظرف تمیز ریخته و کاملاً بجوشانید ( حداقل ۱ دقیقه پس از رسیدن آب به نقطه جوش )
بگذارید تا آب جوشیده سرد شود . یک پاکت محلول او – آر – اس را در ظرف محتوی ۴ لیوان آب جوشیده خنک شده بریزید و آنها را بهم بزنید . محلول تهیه شده باید در یخچال نگهداری شود .بعد از هر بار اجابت مزاج شل و آبکی نصف تا یک لیوان از این محلول را بخورید .
محلول تهیه شده فقط برای ۲۴ ساعت قابل استفاده است ، در صورت باقی ماندن آن پس از ۲۴ ساعت ، باید محلول اضافی دور ریخته شود و مجدداً با روش فوق ۱ لیتر محلول جدید تهیه شود.
موارد جدی و شدید اسهال علاوه بر روش خوراکی ، به تزریق داخل وریدی سرم های حیاتی نیز نیاز دارند . سرم درمانی در درمانگاه یا بیمارستان یا مراکز بهداشتی درمانی و مطب ها زیر نظر پزشک و یا پرستار دوره دیده صورت می گیرد . علاوه بر جبران آب و املاح از دست رفته ، درمان بیماران با آنتی بیوتیک مناسب نیز ضرورت دارد .
●سه نکته اصلی در درمان بیماریهای اسهالی :
در هنگام بروز اسهال از آب و مایعات فراوان استفاده نمایید .
از محلول پودر او – آر – اس مایع درمانی خوراکی استفاده گردد .
جهت درمان فوراً به پزشک مراجعه نمایید .
●راههای پیشگیری از بیماریهای اسهالی از جمله وبای التور چیست ؟
▪از آب آشامیدنی سالم استفاده شود .
▪در مناطقی که دسترسی به آب تصفیه شده و لوله کشی وجود ندارد و از آب چاه ، تانکرها ، آب چشمه ها و …. استفاده می گردد ( مثل مواقع حوادث غیرمترقبه از جمله زلزله ، سیل و جنگ و …. ) ، حتماً قبل از مصرف ، آب جوشانده و یا کلرزنی شود ( استفاده از محلول کلرمادر )
▪از سبزیجات و میوه جات شسته شده و ضدعفونی شده استفاده گردد .
▪قبل از تهیه غذا و توزیع غذا ، قبل از خوردن غذا ، قبل از دادن شیر یا غذا به کودک حتماً دستها با آب و صابون شسته شود .
▪باید دستها در موارد زیر با آب و صابون به طور کامل شسته شود :
بعد از اجابت مزاج ( رفتن به مستراح )
بعد از شستن و تمیزکردن کودک
بعد از دست زدن به مواد غذایی خام نظیر سبزیجات ، گوشت ، ماهی و مرغ
از مصرف غذاهای آماده و غیربهداشتی مثل آب میوه ، معجون ، بستنی ، ساندویچ و شیرموز خودداری گردد .
از دست فروشها ( آب زرشک فروشی ها ، گردوفروشی ها ، بلال فروشی ها و … ) خرید نکنید .
در آب رودخانه و جویها یا استخرهای آلوده شنا نکنید .
دورنگهداشتن مواد غذایی از دسترس مگس و آلودگی های دیگر
از مصرف یخ غیربهداشتی خودداری کنید .
●اقدامات احتیاطی
نظر به اینکه طی سالهای گذشته در اکثر کشورها منجمله در نقاط مختلفی از کشورمان مواردی از بیماری وبای التور مشاهده شده است لذا به منظور جلوگیری از ابتلاء به این بیماری عموم مردم به ویژه کسانی که قصد مسافرت به دیگر مناطق کشور را دارند و یا در مواقع حوادث غیرمترقبه از جمله زلزله ، سیل و … می بایستی اقدامات احتیاطی زیر را انجام دهند :
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، فقط از آب های لوله کشی شده بهداشتی و کاملاً مطمئن استفاده شود و در صورت عدم دسترسی به چنین آبهایی ، آب مورد نیاز جوشانیده شده و یا با استفاده از کلرضدعفونی گردیده و سپس مصرف گردد . از مصرف یخ هایی که توسط فروشندگان مختلف عرضه می شوند به شدت خودداری شود .
غذاهایی میل شوند که تازه پخته شده و هنوز کاملاً داغ هستند .
فقط از میوه هایی استفاده شود که کاملاً شسته و ضدعفونی شده و توسط خود شخص پوست کنده شده اند .
از مصرف مواد غذایی نیم پخته یا خام به شدت خودداری شود .
سبزی ها پس از ضدعفونی و شستشوی کامل و صحیح مورد استفاده قرار گیرند . به منظور اطمینان بیشتر توصیه میشود سبزیجات به صورت پخته مصرف گردند .
در طول سفر از مصرف سالاد خودداری شود .
از خرید مواد خوراکی از فروشندگان دوره گرد و فروشگاههای غیرمعتبر و فاقد مدارک بهداشتی خودداری شود .
نکات ضروری رعایت بهداشت فردی خصوصاً شستن دست ها با آب و صابون قبل از مصرف مواد غذایی و پس از اجابت مزاج مورد توجه قرار گیرند . سایت پزشکان بدون مرز
