چالش والدین برای ازدواج فرزندان مبتلا به اتیسم

اختلال طیف اتیسم، اختلالی عصبی رشدی است که در دوران رشد زیر سه‌سالگی اتفاق می‌افتد. نارسایی در مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی و داشتن رفتارهای قالبی از نشانه‌های مهم این اختلال محسوب می‌شود. میزان شیوع این اختلال، حدود دو درصد در جامعه است و نسبت پسران به دختران حدود چهار به یک است. تحقیقات نشان داده‌اند که از دیدگاه والدین و خود افراد دارای اتیسم، چالش مهارت‌های اجتماعی در زندگی روزمره که شامل توجه به قوانین، راهبردها، انتظارها و دوستی‌ها در دوران انتقال از دبستان به دبیرستان و از دبیرستان به زندگی بزرگ‌سالی است، از مهم‌ترین چالش‌های آنان است.

بنا بر نظر متخصصان، دختران و پسران دارای اتیسم، از نظر برقراری رابطه دوستی با همسالان و برقراری روابط عاشقانه با چالش‌های متعددی روبه‌رو هستند و این موضوع موجب نگرانی والدین آنان می‌شود. برخی محققان گزارش کرده‌اند که والدین دختران و پسران دارای اتیسم، در مواجهه با بیان موضوع‌های جنسی و روابط عاشقانه مطرح‌شده از سوی فرزندان خود، احساس شرم و عصبانیت می‌کنند. همچنین در یک بررسی علمی نشان داده شده که بزرگ‌سالان اتیسم علاقه‌ای به داشتن روابط عاشقانه و جنسی ندارند، اما این موضوع دال بر این نیست که آن‌ها نیاز جنسی و یا حق ازدواج کردن را ندارند.

این موضوع که به لحاظ پژوهشی مورد توجه گروهی از محققان کشور از انجمن اتیسم ایران و دانشگاه تهران قرار گرفته است، موجبات انجام مطالعه‌ای را در خصوص بررسی نگرش اولیا نسبت به ازدواج فرزندان دارای اتیسم فراهم آورده است.

در این مطالعه، نگرش 100 نفر از اولیای دارای فرزند اتیسم بالای 15 سال شهر تهران با استفاده از پرسشنامه خاص علمی مورد بررسی قرار گرفته و سپس داده‌های به‌دست‌آمده ازلحاظ آماری تجزیه‌وتحلیل شده‌اند.

یافته‌های این پژوهش نشان دادند که فقط 10 در صد والدین نسبت به ازدواج دختران و پسران دارای اتیسم، نگرش مثبتی داشتند. اما در کل، افراد مورد مطالعه با آموزش دادن خانواده‌ها برای ازدواج و زندگی مشترک فرزند دارای اتیسم‌شان با حمایت سازمان‌ها و انجمن‌های مربوط موافق بودند.

در این رابطه، سید محمدعلی میری، کارشناس پژوهش انجمن اتیسم ایران و دو همکار دیگرش می‌گویند: «درحالی‌که تنها 10 درصد اولیا معتقد بودند که افراد دارای اتیسم، اصولاً فاقد تمایلات جنسی هستند، 55 درصد آنان با مصرف دارو برای مهار تمایلات جنسی افراد دارای اتیسم مخالف بودند. از سوی دیگر 96 درصد اولیا بر این باور بودند که برای مهار تمایلات جنسی افراد دارای اتیسم باید از فعالیت‌های ورزشی استفاده کرد. در این میان 90 درصد اولیا معتقد بودند که افراد دارای اتیسم، باید با هم ازدواج کنند».

به بیان آن‌ها: «با توجه به نتایج این پژوهش، باوجود مشکلات متعدد در حوزه اختلال طیف اتیسم که اصلی‌ترین آن فقدان مهارت‌های ارتباطی است، نیمی از خانواده‌ها مخالف ازدواج افراد طیف اتیسم بودند، اما دیدگاهشان این بود که با فراهم شدن شرایط ازدواج و حمایت سازمان‌های دولتی و مردم‌نهاد، آن‌ها می‌توانند با افراد دیگر ازدواج کنند».

بنا بر اعتقاد محققان فوق، اصلاح نگرش والدین و خود افراد دارای اتیسم و اقشار گوناگون جامعه، مهم‌ترین گامی است که کارشناسان و مشاوران و برنامه‌ریزان باید در حل این مشکل بردارند.

این نتایج علمی پژوهشی که بحث ازدواج افراد دارای اتیسم را به‌عنوان موضوعی مهم در این افراد، پیش کشیده‌اند، در نشریه علمی رویش روانشناسی که به‌صورت ماهانه منتشر می‌شود، منعکس شده‌اند.