تحقیقات ما از پشت میز و از داخل جیب بیرون می‌آید!
دکتر رسول یاراحمدی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره این‌که آیا تاکید بیش از حد بر فناوری و محصول، باعث غفلت از رشد علمی کشور و مقالات علمی نمی‌شود؟ توضیح داد: من یک فناور و در حال حاضر رییس مرکز توسعه تحقیقات و ارزیابی تحقیقات هستم. پلتفرم و زیرساخت فناوری، «تحقیقات» است. هرگاه ماموریت‌ها و سیاست‌های ما و راهبردهای ما توسعه زیرساخت باشد، یکی از محصولات آن، فناوری است.
وی با بیان این‌که هیئت‌علمی، دانشجو، پژوهشگر، متخصص و حتی کارکنان دانشگاه در بخش تحقیقات و فناوری، ورودی ماشینی به نام تحقیق و تکنولوژی هستند، گفت: خروجی نهایی این ماشین، مرجعیت علمی میشود، ولی ما یک‌سری محصولات کوچک‌تر هم داریم. یکی از این محصولات مقاله است، یکی دیگر ارائه نتایج تحقیقات در قالب همایش است، دیگری پتنت و ثبت اختراع است. اینها محصولات اولیه و در عین حال سبک هستند. محصولات با چگالی بالا و سنگین ما، محصول، فناوری، کتاب، گایدلاین و ... هستند.
وی افزود: اگر ما بخواهیم بگوییم خروجی تحقیق چیست؟ می‌گوییم خروجی تحقیق بیش از ۱۰ نوع محصول است. حتی خدمت و سرویس نیز جزئی از خروجی‌های تحقیق هستند. فناوری نیز یکی از خروجی‌های تحقیق است.
یاراحمدی با ذکر مثالی تصریح کرد: مثلاً برای کووید ممکن است در یک مطالعه بررسی شود که میزان انتشار و پراکنش ذرات ویروسی در چه فاصله‌ای بوده؟ این کار مدل‌سازی است و هیچ‌گاه محصول نمی‌شود. این مطالعه تبدیل به یک پروتکل، راهنما و ارائه خدمت به کادر درمان، بیمارستان و دانشگاه میشود.
فناوری بدون تحقیق، خلق ارزش نمی‌کند
وی تاکید کرد: فناوری که بدون ایده، تحقیق و پژوهشگر باشد، فناوری پایداری نیست. فناوری که خلق‌الساعه و فی‌البداهه ایجاد میشود، ممکن است اسم آن را فناوری بگذاریم، ولی هیچ‌گاه منجر به خلق ارزش نخواهد شد.
سرپرست مرکز توسعه، هماهنگی و ارزیابی تحقیقات، در مورد دلیل استفاده نشدن از یافته‌های پژوهشی در تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها، با تاکید بر ضرورت جامعه‌محور بودن تحقیقات، گفت: من یک جمله می‌گویم و خواهش دارم که از آن برداشت علمی داشته باشید. من یک فرد آکادمیک هستم که از وزارتخانه در سیاست‌گذاری کمک می‌کنم و پایم که به دانشگاه برسد، به آزمایشگاه می‌روم. به اعتقاد من؛ هرگاه تحقیقات ما نیازمحور و مسئله‌محور و جامعه‌محور باشد، اثرگذار خواهد بود.
تحقیقات ما از پشت میز و از داخل جیب بیرون می‌آید!
وی با بیان این‌که «تحقیقات ما از پشت میز و از داخل جیب بیرون می‌آید»، تاکید کرد: مطالعات ما باید از دل جامعه بیرون بیاید. ما نیازسنجی، متاآنالیز و ... نداریم و اگر داریم هم ارتباطش با محقق قطع است. من زمانی می‌توانم یک محصول به جامعه ارائه دهم که جامعه به آن محصول نیاز داشته باشد.
وی ادامه داد: من زمانی می‌توانم یک خدمت و گایدلاینی را به جامعه ارائه کنم که جامعه به آن نیاز داشته باشد. وقتی جامعه به آن نیاز ندارد، من به‌روزترین گایدلاین دنیا را نیز آماده کنم، در جامعه خودم استفاده نمی‌شود و به مصرف دیگر کشورها می‌رسد. بنابراین تحقیقات ما باید مسئله‌محور شود. به همین خاطر ما به مراکز تحقیقاتی خود ماموریت می‌دهیم و برای مثال به مراکز تحقیقاتی استان سیستان و بلوچستان می‌گوییم که بروید و مشکلات استان خودتان را کشف و ضبط کنید و تحقیق کنید و بگویید که چه چیزی موردنیاز است.
یار احمدی با بیان این‌که «ما هیچ‌گاه از نظر مالی، مشکل نداشتیم، نداریم و نخواهیم داشت»، گفت: همواره بزرگ‌ترین مشکل ما، مدیریت اقتصادی تحقیق بوده است که الان نتیجه‌اش را می‌بینید.
وی با ذکر مثالی در حوزه مصرف منطقی دارو، گفت: برای مثال باید بگوییم درست مصرف نکردن دارو، چقدر از GDP ما را در سطل زباله می‌ریزد. چرا اینها را نمی‌گوییم؟ ما نیاز به مطالعات اقتصادسنجی در حوزه‌های مختلف داریم. چرا پیشگیری و پیش‌بینی را در مطالعاتمان اعمال نمی‌کنیم، پیشگیری مغفول مانده است و یکی از علل اصلی این مشکل این است که خیلی از سیاست‌گذاران حوزه سلامت ما پیشگیری بلد نیستند و درمان بلد هستند.
وی افزود: اگر ما بخواهیم بگوییم خروجی تحقیق چیست؟ می‌گوییم خروجی تحقیق بیش از ۱۰ نوع محصول است. حتی خدمت و سرویس نیز جزئی از خروجی‌های تحقیق هستند. فناوری نیز یکی از خروجی‌های تحقیق است.
یاراحمدی با ذکر مثالی تصریح کرد: مثلاً برای کووید ممکن است در یک مطالعه بررسی شود که میزان انتشار و پراکنش ذرات ویروسی در چه فاصله‌ای بوده؟ این کار مدل‌سازی است و هیچ‌گاه محصول نمی‌شود. این مطالعه تبدیل به یک پروتکل، راهنما و ارائه خدمت به کادر درمان، بیمارستان و دانشگاه میشود.
فناوری بدون تحقیق، خلق ارزش نمی‌کند
وی تاکید کرد: فناوری که بدون ایده، تحقیق و پژوهشگر باشد، فناوری پایداری نیست. فناوری که خلق‌الساعه و فی‌البداهه ایجاد میشود، ممکن است اسم آن را فناوری بگذاریم، ولی هیچ‌گاه منجر به خلق ارزش نخواهد شد.
سرپرست مرکز توسعه، هماهنگی و ارزیابی تحقیقات، در مورد دلیل استفاده نشدن از یافته‌های پژوهشی در تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها، با تاکید بر ضرورت جامعه‌محور بودن تحقیقات، گفت: من یک جمله می‌گویم و خواهش دارم که از آن برداشت علمی داشته باشید. من یک فرد آکادمیک هستم که از وزارتخانه در سیاست‌گذاری کمک می‌کنم و پایم که به دانشگاه برسد، به آزمایشگاه می‌روم. به اعتقاد من؛ هرگاه تحقیقات ما نیازمحور و مسئله‌محور و جامعه‌محور باشد، اثرگذار خواهد بود.
تحقیقات ما از پشت میز و از داخل جیب بیرون می‌آید!
وی با بیان این‌که «تحقیقات ما از پشت میز و از داخل جیب بیرون می‌آید»، تاکید کرد: مطالعات ما باید از دل جامعه بیرون بیاید. ما نیازسنجی، متاآنالیز و ... نداریم و اگر داریم هم ارتباطش با محقق قطع است. من زمانی می‌توانم یک محصول به جامعه ارائه دهم که جامعه به آن محصول نیاز داشته باشد.
وی ادامه داد: من زمانی می‌توانم یک خدمت و گایدلاینی را به جامعه ارائه کنم که جامعه به آن نیاز داشته باشد. وقتی جامعه به آن نیاز ندارد، من به‌روزترین گایدلاین دنیا را نیز آماده کنم، در جامعه خودم استفاده نمی‌شود و به مصرف دیگر کشورها می‌رسد. بنابراین تحقیقات ما باید مسئله‌محور شود. به همین خاطر ما به مراکز تحقیقاتی خود ماموریت می‌دهیم و برای مثال به مراکز تحقیقاتی استان سیستان و بلوچستان می‌گوییم که بروید و مشکلات استان خودتان را کشف و ضبط کنید و تحقیق کنید و بگویید که چه چیزی موردنیاز است.
یار احمدی با بیان این‌که «ما هیچ‌گاه از نظر مالی، مشکل نداشتیم، نداریم و نخواهیم داشت»، گفت: همواره بزرگ‌ترین مشکل ما، مدیریت اقتصادی تحقیق بوده است که الان نتیجه‌اش را می‌بینید.
وی با ذکر مثالی در حوزه مصرف منطقی دارو، گفت: برای مثال باید بگوییم درست مصرف نکردن دارو، چقدر از GDP ما را در سطل زباله می‌ریزد. چرا اینها را نمی‌گوییم؟ ما نیاز به مطالعات اقتصادسنجی در حوزه‌های مختلف داریم. چرا پیشگیری و پیش‌بینی را در مطالعاتمان اعمال نمی‌کنیم، پیشگیری مغفول مانده است و یکی از علل اصلی این مشکل این است که خیلی از سیاست‌گذاران حوزه سلامت ما پیشگیری بلد نیستند و درمان بلد هستند.
