رنگ فراموشی بر بوم بازی های کودکانه در هیاهوی کرونا و گوشی هاي هوشمند
کرونا بسیاری از مردم را خانه نشین کرده و در این میان کودکان و نوجوانان بیشتر از همه این دوران سخت را تجربه کرده اند. کمتر کسی گمان می کرد که بحرانی به عظمت کرونا بتواند دنیا را در چنگال خود احاطه کند و تنها راه نجات از آن در خانه ماندن و دوری از تجمعات باشد.
حالا به جرات می توان گفت کودکان دهه 60 و 70، بسیار خوش شانس بودند که هر روز در کوچه خیابان ها بازی می کردند، پسرها با یک توپ راه راه پلاستیکی در کوچه های می دویدند و گل کوچیک بازی می کردند و با شلوار پاره، دست و پای خاکی و زخمی به خانه باز می گشتند.
دخترها هم بساط ظروف پلاستیکی خود را به همراه عروسک ها روی تخت داخل حیاط می گشودند و راه و رسم زندگی را در میان خاله بازی های خویش جست و جو می کردند، آن ها هر روز بازی می کردند، دوستان جدیدی می یافتند و با فرهنگ ها و تربیت های متفاوت آشنا می شدند.
حالا روزهای کرونایی جلوه های دیگری از زندگی زیر بار محدودیت ها را به ما نشان می دهد، کودکان و نوجوانانی که روزهای تکراری را پشت سر می گذرانند و هر روزشان همانند دیروز با تلویزیون، رایانه، موبایل و شاید اندکی درس خواندن آن هم از طریق فضای مجازی رقم می خورد.
دختران و پسرانی که حالا میانه چندانی با بازی های کودکی ندارند و دغدغه هایشان در همان گوشی موبایل یا تبلت خلاصه شده است.
دیگر به کوچه نمی روند و هم محله ای های خود را نمی شناسند، حتی به مهدکودک و مدرسه هم نمی روند و دوست صمیمی ندارند و طعم دوستی را نمی چشند.
گوشی و تلویزیون؛ همراه این روزهای کودکان و نوجوانان
راشکی یکی از بانوان زاهدانی که دارای سه فرزند است در این زمینه بیان کرد: کودکی ما با کودکی فرزندانمان تفاوت های زیادی دارد، در گذشته اگر به همراه پدر و مادر به خانه پدربزرگم می رفتم با فرزندان خاله، دایی، عمو و عمه مشغول بازی بودیم و ساعت ها در حیاط جست و خیز می کردیم و شب ها هم به دلیل خستگی ناشی از فعالیت کودکانه خیلی زود به خواب می رفتیم.
وی ادامه داد: فرزندانم اگرچه به خانه پدر بزرگ خود می روند اما آن جا هم با گوشی و تلویزیون سرگرم می شوند، بازی نمی کنند و شور و نشاط کودکی را ندارند، از سویی با توجه به شاغل بودن والدین، پدرها و مادرها هم وقت کمتری را با فرزندان خود سپری می کنند.
رحمانی یکی از آقایان زاهدانی هم در این زمینه به خبرنگار ما بیان کرد: فرزندانم دانش آموز هستند و به دلیل آموزش در فضای مجازی مجبور شدم یک گوشی همراه برای آن ها بخرم، اما متاسفانه به بهانه کلاس مجازی دائم با گوشی مشغول هستند و اگر سر و صدایی هم دارند به خاطر گوشی است.
وی اظهار کرد: دختر سه ساله ام هم این روزها با گوشی سرگرم می شود ، با توجه به اینکه نمی توانیم آن ها را به مدرسه و مهدکودک بفرستیم و حتی به مهمانی و پارک برویم فرزندانم فقط در خانه روز خود را می گذرانند که به دلیل فضای محدود و نداشتن حیاط و هوای سرد با تلویزیون و گوشی سرگرم هستند.
فیروزی یکی دیگر از والدین در این زمینه به خبرنگار ما بیان کرد: روزهای کرونایی چالش های زیادی را برای والدین و فرزندان به همراه داشته است، در سال های قبل اگر به مدرسه می رفتند در روز یک ساعت با گوشی یا رایانه سرگرم بودند و چندین ساعت در مدرسه با دوستان مشغول درس بودند.
وی اظهار کرد: حتی در خانه هم چند ساعتی را به انجام تکالیف مدرسه می گذراندند، اما با طولانی شدن کرونا و قرنظینه خانگی به ویژه برای فرزندان تنها سرگرمی آن ها گوشی و تلویزیون است و مدیریت برای والدین سخت شده، منزل ما 70 متری است و فرزندانم نمی توانند در آن بازی کنند یا بدوند و جست و خیزهای کودکی را داشته باشند.
با فرزندان خود وقت بگذرانید
عادله صفت گل، روانشناس بالینی در این زمینه به خبرنگار ما بیان کرد: دنیای کودکی بدون بازی و خیال معنایی ندارد، زیرا بازی سبب لذت و رشد فکری و شناختی کودک می شود، در گذشته کودکان بازی های گروهی و دسته جمعی بیشتری داشتند و در بازی ها خلاقیت به خرج می دادند و اگرچه ساده تر بود، اما اجتماعی تر هم محسوب می شد، زیرا چندین کودک هم سن و سال با هم مشغول به بازی می شدند.
وی ادامه داد: متاسفانه در این روزهای کرونایی که شرایط هر روز سخت تر می شود بچه ها بیشتر به بازی های مجازی و رایانه ای روی آوردند و دائم یک جا نشسته اند و با انجام بازی های رایانه ای و موبایلی روی انگشتان، چشم و مهره های گردن و کمرشان فشار می آید و از لحاظ جسمی شرایط آزاردهنده ای را در دوران نه چندان دور تجربه خواهند کرد.
هنگامی که کودک وقت زیادی را با گوشی سپری کند و تحرک چندانی نداشته باشد، از لحاظ روحی جلوی خلاقیتش گرفته می شود، اگرچه انجام دادن برخی بازی های رایانه ای ممکن است تا حدودی خلاقیت را تقویت کند و دقت و توجه فرزندان را بالا ببرد، اما بعضی از بازی ها از لحاظ روحی آن ها را پرخاشگر، اخمو، شکننده، افسرده و زود رنج می کند.
این روانشناس بالینی بیان کرد: متاسفانه با توجه به شرایط کنونی که با آن درگیر هستیم جلوی بازی کردن کودکان با گوشی و سرگرمی در فضای مجازی را نمی توانیم بگیریم، اما می توانیم آن ها را مدیریت کنیم.
باید برای کودکان خود زمان بگذاریم و آن ها را به سمت فعالیت های حرکتی و بازی هایی که تحرک فرزند را می طلبد سوق دهیم، حتی می توان بازی های جدید در خانه اختراع کرد و تمرکز و دقت فرزندان خود را بالا ببرد.
بازی هایی مثل ببین و بگو (خلاقیت)، اسم و فامیل (افزایش سرعت و واژگان )، بازی های حرکتی (گردو شکستم) برای تمرکز فرزندان بسیار خوب است و در خانه هم قابلیت اجرا دارد.
این روانشناس اظهار کرد: اگر برای حضور کودکان در فضای مجازی و بازی با تلفن همراه زمان بندی و مدیریت داشته باشیم قطعا مشکلات این تعطیلات طولانی را کمتر احساس خواهیم کرد.
وابستگی زیاد و اعتیاد به فضای مجازی، نتیجه استفاده نادرست
محبوبه کلبعلی، معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سیستان و بلوچستان در این زمینه به خبرنگار ما بیان کرد: در بررسی نکات مثبت فضای مجازی باید گفت فضایی امن که کودک در خانه می‌تواند استفاده کند و با توجه به علایق و استعدادهایی که دارد در مسیر شکوفایی و رشد قرار گیرد.
وی ادامه داد: در سیستان و بلوچستان با توجه به گستردگی، محرومیت و فاصله از مرکز کودکان از بسیاری آموزش ها و اساتید بی بهره هستند، ولی فضای مجازی این امکان را فراهم آورده که کودکان و نوجوانان این خطه تا حدودی همطراز با دیگر استان ها از آموزش های یکسان و اساتید صاحب نظر بهره ببرند.
این مقام مسئول اظهار کرد: برای استفاده از فضای مجازی حتما باید خانواده نظارت داشته باشد و حتی زمان مشخصی را در روز تعیین کنند، زیرا استفاده نادرست و بیش از حد علاوه بر آسیب های جسمی می‌تواند آسیب های روحی ایجاد کند و وابستگی زیاد و اعتیاد به فضای مجازی را به وجود آورد.
وی عنوان کرد: می توان با ایجاد فضای شاد در خانواده برخی بازی های بومی و محلی را در سطح خانواده دوباره احیا کرد، بازی‌هایی مثل سمگل، گله بازی، کلاه چل چل، حتی کبدی و... .
معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سیستان و بلوچستان ادامه داد: انجام این بازی‌ها در خانه باعث تمرکز، تحرک و فعالیت بدنی شده و این تجربه متفاوت سبب نزدیکتر شدن اعضا خانواده به هم می شود.
کلبعلی بیان کرد: برای بازی، آموزش و پرورشِ خلاقیت کودکان و نوجوانان و برنامه های با محتوا و کتاب محور توصیه می شود خانواده ها فرزندان خود را با سامانه و سایت هایی که به همین منظور و مخصوصا در فضای مجازی فعالیت می کنند آشنا سازند.
وی ادامه داد: یکی از این سامانه ها که در جهت پرورش و خلاقیت کودکان و نوجوانان کار می کند سامانه kpf.ir سامانه مجازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است.
مرجع : عصرهامون
